Nancy Pelosi, voorzitster van het Huis van Afgevaardigden
in de VS, verscheurt haar kopie van de speech van Donald Trump meteen nadat
deze zijn toespraak heeft beëindigd. Dat doet ze achter de rug van de
president, terwijl Trump gloriërend het applaus van zijn medestanders in
ontvangst neemt. Doet de voorzitster daar verkeerd aan, zoals een
centrumrechtse commentator hier te lande beweert (Mark
van de Voorde), omdat ze zich tot Trumps niveau verlaagt en daarmee het pad
effent voor de volledige ondermijning van het politieke systeem? Of is wat zij
doet nu net een noodzakelijk gebaar?
Ik neig naar de tweede optie. Want waarop is dat gescheur
een reactie? Op wat vlak daarvoor gebeurd is. Trump die de uitgestoken hand –
letterlijk! – van Pelosi weigert. Trump die een speech afsteekt, die zo niet
neutraal dan toch objectief hoort te zijn maar waarin, zo blijkt, dertig
flagrante onwaarheden zijn opgenomen. Trump die een rabiate antifeminist,
haatzaaier en antidemocraat huldigt. De republikeinse fractie die, geheel tegen
het parlementaire decorum in, vanop de banken ‘Four more years! Four more
years!’ scandeert. En natuurlijk alle inbreuken op de welvoeglijkheid en het
waarheidsstreven die aan deze zitting zijn voorafgegaan, op andere tijdstippen
en op andere plaatsen, sinds de verkiezing van deze gevaarlijke clown en
eigenlijk al in de campagne vóór die verkiezing.
Als Pelosi de speech scheurt, dan omdat zij beseft dat de
president zelf, door het decorum af te breken en door met geheven middenvinger
ostentatief lak te hebben aan de waarheid, en dus aan het vertrouwen dat nodig
is om het beleid en de macht waarop dat beleid gebaseerd is geloofwaardig te
houden – omdat de president zelf dus het parlement en daarmee het hele democratisch
systeem ter plekke afbreekt en een staatsgreep pleegt. Het papier dat Pelosi
scheurt, heeft in het dictatoriale systeem waarin de natie de facto is
terechtgekomen geen betekenis meer. En dus is de gescheurde staat waarin zij
het brengt de enige juiste.
Het doet mij denken aan Tindemans, indertijd: ‘De
Grondwet is geen vodje papier. Ik ga naar de koning!’ Wel, door toedoen van die
gevaarlijke clown is de Grondwet, waarop onder meer de democratie en de
rechtsstaat gebaseerd zijn, wél tot een vodje papier gereduceerd. Gescheurd of
verfrommeld, dat doet er niet toe. Dát heeft Pelosi duidelijk gemaakt. Trump
zal niet rusten tot hij haar verscheurd heeft. Dit land is in een diepe, diepe
crisis beland. We zien hoe het fascisme vorm krijgt en waarvoor we ook hier op
onze hoede moeten zijn want het is, bijvoorbeeld in Hongarije, ook al in Europa
aanwezig.
(En tussen haakjes. Die caucus van de Democraten, die zo in het honderd liep. Dat debacle had
met informatica te maken, toch? Waarom hoor ik niemand zeggen dat die malaise misschien
wel van buitenaf is geïnduceerd? Als de Russen de Amerikaanse verkiezingen en
de Brexit kunnen manipuleren, waarom zouden de Republikeinen, eventueel
gesteund door de Russen, dan niet hetzelfde kunnen doen met een stembusgang van
de Democraten?)
