Boudry heeft het gat ontdekt
in de vrije markt van de academische concurrentie. Er was nog een plaats
vacant voor een vooruitgangsoptimist.
zaterdag 21 september 2019
LVO 10
John Berger schrijft in Sering en Vlag, het derde deel van zijn trilogie over arbeid en
over, bijgevolg, wat volgens hem de zin van het leven is: ‘Hoe minder
vooruitzichten mannen overhouden, des te vuriger dromen ze van het vaderschap.’26
Ik ben er mij van bewust dat het een met een zwaar taboe beladen waarheid is:
dat kinderen voor de meeste mannen geen prioritaire doelstelling zijn. Toch
niet van meet af aan. Ze willen wel op de een of andere manier voortbestaan,
een spoor trekken, maar niet noodzakelijk en zeker niet in de eerste plaats in
de vorm van een nageslacht. Vanuit die vaststelling durf ik te zeggen dat mijn
verlangen naar het schrijven van dit boek groter is dan mijn verlangen naar
kinderen ooit is geweest. Ik vraag me sinds enige tijd zelfs af of ik ooit naar
kinderen heb verlangd.
We zullen het er te gelegener tijd nog over moeten
hebben.
(Overigens kruiste die quote van Berger hoogst
toevallig mijn pad op het moment dat ik deze bladzijden aan het schrijven ben,
en zo zal het wel vaker gaan. Je leest altijd wat je zoekt te lezen. Ik zal
nooit eropuit zijn deze toevallige collisies te camoufleren. Integendeel: ik
zal er altijd open en eerlijk over communiceren. Wie dat pedant gekoketteer vindt,
begrijpt mij niet.)
Dit boek, zo schreef ik, zal over vaderschap gaan. In
deze zogenaamd vaderloze tijd is het vaderschap in mijn leven tot dusverre een
belangrijk en ook zeer problematisch gegeven geweest. (Maar gaan die twee,
belang en probleem, niet vaak, om niet te zeggen altijd, samen?)
Ik herlees Bergers citaat. ‘Hoe minder vooruitzichten
mannen overhouden, des te vuriger dromen ze van het vaderschap.’ Ik laat deze
zin doordringen. Het citaat spreekt mij heel erg aan. Berger heeft het over
mannen die doordat ze, via hun vrouwen, een kind krijgen vader worden. En over
in welke mate dat voor hen een prioriteit is. Ik herlees het citaat nog eens en
denk aan een ander soort vaderschap, en dan bovendien een waarvoor de
bemiddeling van een vrouw niet nodig is. Ik denk aan het ‘geestelijk’
vaderschap. Opeens wordt Bergers citaat over biologische vaders toepasbaar op
wat ik hier doe: pas na het uitdoven van al mijn andere vooruitzichten is er
vuur genoeg om die ene doelstelling brandend te houden, een doelstelling die er
altijd is geweest en die in elk geval groter, belangrijker en urgenter is
geweest dan het verlangen naar het hebben van kinderen – ik heb het over de
doelstelling een boek te schrijven, schrijver te zijn.
En ik herschrijf de zin van John Berger: ‘Hoe minder
vooruitzichten ik overhoud, des te vuriger droom ik ervan een boek, in concreto
dit boek, te schrijven.’
Inderdaad: ik houd minder vooruitzichten over. Ik heb
er een aantal gehad en heb ze zien teloorgaan. Voor zover, uiteindelijk, het
schrijven van dit boek als een van de weinige vooruitzichten is overgebleven –
of noem het doelstellingen of ambities –, dan lijkt het een negatief antwoord
op de roeping van het schrijverschap – in zekere zin tegenovergesteld aan wat
Proust doet met zijn Recherche, die
kan gelezen worden als een positieve, of constructieve, wording van het inzicht
in de eigen roeping schrijver te worden.
Het verhaal dat hier volgt zal dus zijn: enerzijds een
verklaring voor het verdwijnen van de andere ambities; anderzijds het relaas
van een langzaam, al te langzaam, tot wasdom komende ambitie, wellicht een
laatste ambitie: de ambitie om dit boek te schrijven, om de schrijver te zijn
van dit boek, om schrijver te zijn.
26 John Berger, De vrucht van hun
arbeid
Hier eindigt de proloog. Vanaf aflevering 11 begint deel 1, ‘Het
sanatorium van Aalst’, en daarin hoofdstuk 1, ‘De voorvaderen’.
(wordt vervolgd)
Lees hier
LVO vanaf het begin
vrijdag 20 september 2019
LVO 9
Ik ben er mij terdege van bewust dat, afgezien van
enkele dierbaren, geen kat geïnteresseerd is – indien ik het zo zou laten – in deze tot de
essentie herleide versie van mijn levensverhaal. Het is het triviale
leven van twaalf in een dozijn: moeizame maar toch niet geheel ongelukkige
jeugd, onontgonnen en bijgevolg terecht miskend talent, twaalfeneenhalf stielen
en dertien ongelukken, huisje-tuintje-keukentje en twee kinderen (en later,
toen de gezelligheid mij al te lang in een houdgreep gehouden had, godbetert
ook nog een hond), de getelefoneerde scheiding en al het gedonder dat daaruit
voortvloeit, de nieuwe liefde die van meet af aan wordt aangetast door het
besef dat de oorspronkelijke koorts niet anders zal kunnen dan afnemen, de
afgebroken carrière en het veel te vroeg aangevatte uitbollen, de confrontatie
met de spiegel, het ouder worden, het verlies van haar en geheugen, de angst
dat het allemaal niets te betekenen zal hebben gehad, de verlokking c.q.
verschrikking van het graf en het opgaan in de aarde. Of kies dan misschien
toch maar, klinisch en hygiënisch, voor het vuur en de bij het interieur van
wie achterblijft passende urne.
Er moet natuurlijk méér zijn dan dit saaie,
voorspelbare, onbeduidende, en in retrospect volslagen niet de moeite van het
overpeinzen waard zijnde leventje. Een babyboomer op de sukkel: het zou
onaanvaardbaar en onverteerbaar zijn mocht het alleen maar dat zijn. Babyboomer
op de sukkel, wat een titel! Een zelfverklaard en ja, zelfs ook door
anderen in een onnadenkend moment erkend talent dat nooit iets van betekenis
heeft kunnen voortbrengen. Een vader die, net als destijds zijn eigen vader,
zijn kinderen in de steek heeft gelaten. Een vroegtijdig aan alzheimer en
alcoholische hersenverzeving tenondergegaan en aan een verdiende vergetelheid
prijsgegeven, miskend en nooit tot ontbolstering gekomen genie.
Bij dat laatste woord horen uiteraard ironie
vertolkende smileys, maar ik wil de bladspiegel niet ontsieren: in typografisch
opzicht blijven die dingen een vloek en horen ze niet thuis in een boek.
Neen, er moet méér zijn. Of toch minstens iets ánders.
Dit boek mikt helemaal niet op een breed publiek van anonieme bewonderaars,
meestal dames van middelbare of zelfs nog iets oudere leeftijd natuurlijk, die
zich afvragen wie dan toch die auteur kan zijn (een geflatteerd portret met
veel Vanfletereniaanse diepteonscherpte in de achtergrond grijnst de
kandidaat-koper vanop het achterplat toe) en die een biografische
belangstelling ontwikkelen die hen – stelt u zich dat voor! – in de auto doet
kruipen, als ze zich al niet door een taxi laten afhalen, om mij vele
kilometers verderop in deze of gene naburige stad te ontmoeten in boekhandel
Goud Op Snee of De Bestelde Bestseller. Ik kom er mijn door een prestigieuze
uitgeverij prachtig uitgegeven vuistdikke turf signeren, niet na eerst de door
de plaatselijke cultuurjournalist voorgeschotelde vragen op de mij geheel eigen
wijze, dat wil zeggen doordacht en met wijsheid en wit, te hebben beantwoord. Neen, die ambitie koester ik niet. Ik
wil helemaal niet in een treurig provinciestadje, Roeselare of Nieuwegein, bij
de plaatselijke boekenboer mijn poot neerpoten op de titelbladzijde van drie of
ochgot vier exemplaren van mijn boek, 'Voor Melanie, met affectie', of 'Voor
Trees, blij dat je mij leest' – en vervolgens, schutterig grimassend om het
amechtige rijm, poseren voor de selfie. Waarna de grotendeels onverkochte
voorraad natuurlijk bij De Slegte belandt, voor de helft of een derde van de
prijs, zodat ik per verkocht exemplaar nog twintig eurocent vang, maar zelfs
dat is mij niet gegund want na een paar weken is ook dat stapeltje verdwenen en
heus niet omdat het dan alsnog verkocht is geraakt, of omdat ik zélf alle
exemplaren heb gekocht omdat ik het niet kon verkroppen dat ik daar zeer
statusverlagend in de ramsj lag weg te rotten, mijn mislukking als schrijver
openlijk geëtaleerd, maar gewoon omdat geen luis mijn boek wil kopen, ook niet
na een tweede of zelfs derde afprijzing. Neen, het stapeltje verdwijnt omdat de
papierversnipperaar hongerig is.
Er moet méér zijn. En dat méér is er. Het heeft met
vaderschap te maken. Met mijn verhaal wil ik eigenlijk alleen of in elk geval
vooral duidelijk maken aan mijn kinderen wie ik ben, wie hun vader zal zijn
geweest. Welk bereik er verder bijkomt, en de talloos veel miljoenen25
die ik eraan verdien: dat zal dan aardig meegenomen zijn. U, lezer die mijn
kind niet bent, moet aanvaarden dat ik niet in eerste instantie voor u schrijf.
Ik schrijf voor mijn kinderen, in de hoop dat zij zich de moeite getroosten
deze woorden te lezen. En ja, ook in die zin gaat dit boek over de complexe
verhouding tussen vaders en zonen.
25 W.F. Hermans
donderdag 19 september 2019
facebookbericht 1221
In DS Magazine lees ik toch regelmatig iets grondigs.
Maar eigenlijk lees ik al meer dan twintig jaar geen kranten meer. Of toch niet
vaker dan sporadisch. Niet omdat ik ze slecht vind of boos ben of zo, maar
gewoon omdat ik er geen tijd voor heb. Ik heb indertijd wel vanop de eerste rij
gezien hoe de commercie steeds nadrukkelijker de pers infiltreerde. Ik heb de
indruk dat het er sindsdien niet op verbeterd is. Ik zag hoe lange en
'moeilijke' stukken werden geweerd. En ook de politieke druk is groot, lijkt
me. Ook al gaat men er prat op dat er een eind is gekomen aan de verzuiling en,
wat DS betreft, aan AVV-VVK. Ik beschouw het als een van de grote enigma's van
mijn leven dat Peter Vandermeersch indertijd zowel dat logo als mij heeft
buitengezwierd. (En hier past
een smiley: ;-).)
Abonneren op:
Posts (Atom)