5187

Brugge, zolder Normaalschool - 181019

afscheid van mijn digitaal bestaan 91

voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen

7 april 2006

ACRIBIE

Acribie, het klinkt als een vloek. Uiterste nauwkeurigheid, en vooral dan in talige uitingen (waarvoor het woord hier en daar nog wordt gebruikt), is passé. In het woord hoor je niet de plastic dreun van het klavier maar het gekriebel en gekras van de ganzenveer. Akkerdzjie, in het scriptorium weerklinkt een vloek: alweer een vlek.

Waarom put ik mij uit, span ik mij in om accuraat te verwoorden? Welke neurose noopt mij daarbij de haast te ontlopen? Wie fluistert mij in aan een adequate formulering te hechten? Acribie in – godbetert – een blog, past dat niet als een tang op een varken?

Hé, dat is een goed idee: waarom eens niet googlen op ‘acribie’? Je komt, voor je het weet, uit bij een zaalvoetbalclub, een groep belastingadviseurs, een huidverzorgster en, warempel, toch ook nog een vertaalbureau. En, door de willekeur van de digitale snelweg geleid, zeer onfilologisch dus, vind ik langs deze weg op een site over reformatorische wijsbegeerte volgende, behoorlijk zorgvuldig geformuleerde onwillekeurige witz: ‘Het komt mij voor, dat de onderzoeker die de minimale acribie te boven wil komen, met het studiemateriaal van Kor Bril een zeer goede kans van slagen heeft.’

Het is, al bij al, een woord dat ligt te verstoffen op de talloze aan de vergetelheid prijsgegeven schappen van ongebruikte bibliotheken. Het maakt deel uit van een wereld waarin nog verschillen bestaan, wat nauwkeurigheid noodzakelijk maakt en een half woord onvoldoende.

vrijdag 7 april 2006

18-30 * 22,6 * 1069,2

5186

Brugge, zolder Normaalschool - 181019

5185

D. - 180920

Fernando Aramburu, Vaderland

Ik ben met de ‘roman’ Vaderland van Fernando Aramburu wel een week of drie zoet geweest. 572 dichtbedrukte bladzijden, daar moet je wel even voor gaan zitten. Was dat de moeite waard? Wel, na enig aarzelen in het begin, toen ik voortlas omdat ik in de aankoop had geïnvesteerd en ik niet meteen wou toegeven dat het à fonds perdus was geweest, ben ik toch geboeid blijven voortlezen en ben ik nu toch blij dat ik tot het einde heb doorgezet.

Het boek is opgedeeld in 125 korte hoofdstukjes van telkens 3 tot maximum 6 bladzijden, wat een vlotte lectuur bevordert. In het begin moet je bij de les blijven om wegwijs te geraken uit de (talrijke) personages, maar na een honderdtal bladzijden is iedereen die je moet kennen de revue gepasseerd en komen er nauwelijks nog nieuwe gezichten bij. Vanaf dan blijft alles duidelijk en overzichtelijk. Je hebt grosso modo twee kampen, met in elk kamp enkele ‘raakpunten’. Er is het kamp van de Baskische nationalisten, met een ETA-terrorist die een aanslag pleegt, en er is het kamp van de slachtoffers, ook Basken overigens, maar niet zo strikt in de leer.

Dat vergat ik te zeggen: Vaderland is een roman over Baskenland en het Baskische nationalisme. Daar heeft een tijd een nogal hevige strijd gewoed voor onafhankelijkheid of separatisme of hoe noem je dat, zoals we dat ook van Catalonië kennen (Poets uw mond!) en Vlaanderen, maar in Baskenland is het er wel een tijdje nogal heftig aan toegegaan, met heel wat aanslagen en centralistische tegenacties, samen goed voor een conflict dat ‘Vuile oorlog’ werd genoemd en dat in totaal – even Wikipedia erop naslaan – bijna duizend doden heeft geëist en heel veel miserie heeft veroorzaakt bij de nabestaanden en verwanten van de daders. Waar dat nationalisme al niet goed voor is. Want dat is het wat Aramburu doet met zijn boek. Hij introduceert ons in de families van daders en slachtoffers en toont de ravages die een politiek conflict, dat velen niet eens interesseert, kan aanrichten.

De ETA (Euskadi Ta Askatasuna, wat letterlijk vertaald ‘Baskenland en Vrijheid’ betekent) heeft ondertussen haar acties gestaakt en ik vermoed dat de meeste Spanjaarden en Basken daar heel blij mee zijn en hopen dat het zo blijft.

Is Vaderland de investering van het geld en plusminus een vol etmaal lezen waard? Het had allemaal veel beknopter gekund, dat is zeker. Aramburu beoefent een extreem realistische schrijftrant, waarin hij elke gemoedsbeweging, dialoog en demarche van zijn personages tot in de puntjes beschrijft. (In decor- en landschapsbeschrijvingen gaat hij dan weer niet zo minutieus te werk; dat is duidelijk niet wat hem interesseert.) Soms valt hij in herhaling, wat het geduld van de lezer danig op de proef stelt. Maar op den duur ontstaat er wel een flow, een ritme, iets soap-achtigs waarin je je kunt nestelen. Je geraakt vertrouwd met de personages, en wilt dan ook wel weten hoe het hun vergaat. Zoals in een soap word je nu eens in dit gezin, dan weer in het andere binnengeloodst: de settings wisselen elkaar af, verhouden zich tot elkaar, totdat… – maar dat mag niet worden verklapt.

Je moet er wel een paar stilistische eigenaardigheden voor lief bij nemen. Aramburu permitteert zich om van persoonsvorm te wisselen. Hij vertelt over iemand in de derde persoon, maar gaat dan in zijn of haar hoofd zitten en gebruikt de ik-vorm. Ook aarzelt hij vaak tussen adjectieven, en dan schrijft hij een zin als: ‘Van die menselijke/mooie, knappe/hartelijke vrouw.’ Hij schrijft ook veel werkwoordloze zinnen. En wat hij ook vaak doet, is Baskische woorden gebruiken, die hij cursief plaatst en die je dan moet gaan opzoeken in het register achterin het boek: ‘En de txakurras verspreidden zich zó snel over de woning dat ze niet zeker wist hoeveel het er waren.’

Hoe het de personages vergaat? Aramburu slaagt erin ze herkenbaar te maken, met eigen tics en kenmerken, en met een herkenbare psychologie. Voor de rest moet je het zien in het licht van de ruimere politieke context. Uiteindelijk heeft de ETA ingebonden en alle verdere politiek geïnspireerde gewelddadige acties afgezworen. De frustratie bij de enkelingen die hun leven voor de zaak hebben geriskeerd, weegt niet op tegen de opluchting en de berusting bij de meerderheid: was het dat wel allemaal waard? Maar de wonden zijn geslagen en verdwijnen pas volledig wanneer diegenen die erdoor zijn getekend in het graf worden bijgezet, naast de slachtoffers van de terreurdaden. Vaderland is een humanistisch, maar ook een politiek want antinationalistisch document.

5184

D. - 180920

facebookbericht 1123

Je kunt er donder op zeggen dat als er ergens iets gratis is, de Vlaming er alles aan zal doen (en desnoods veel meer kosten zal maken dan zijn demarche hem opbrengt) om er als eerste bij te zijn. Ik vind het altijd hoogst gênant, dergelijke spektakels.

van Dale 216-221

216

Dan keek hij naar de wedstrijden tot het moment was aangebroken om te wieberen, want Bittori was de baas over het apparaat en Bittori wilde het rijk alleen hebben wanneer ze naar haar favoriete programma’s keek.

Fernando Aramburu, Vaderland, 132

wieberen (onoverg.; wieberde, is gewieberd) (Barg.) weggaan, ophoepelen

217

Miren doopte een churro in de warme chocola.

Fernando Aramburu, Vaderland, 278

churros (mv.) /tʃurɔs/ (mv.) gefrituurde deegstengels die met suiker bestrooid of in chocolade gedoopt worden, een Spaanse lekkernij

218-221

Nadat hij de patiënt had onderzocht, stelde Xabier zijn eigen rapport op: meerdere contusies, fractuur van de negende ribbenboog links, longcontusie, hemopneumothorax links, perioculair hematoom links met hemorragie, subcutaan emfyseem van het cervicale gebied tot het bekken, hematomen en schaafwonden op beide benen.

Fernando Aramburu, Vaderland, 486-487

contusie (de (v.); -s of contusiën) (med.) kneuzing

hemorragie (de (v.)) (med.) bloeding

emfyseem (het (emfysemen) 1 zwelling van een weefsel of orgaan door gas of lucht, syn. luchtgezwel: mediastinaal emfyseem, emfyseem waarbij de uit de longen ontsnapte lucht zich in het weefsel in en om de borstholte ophoopt

mediastinum (het; g.mv.) ruimte tussen de beide longen

cervicaal (bn.) tot de hals of nek behorend: de cervicale wervelkolom