DE IDEALE WERELD / EINDEJAARSDAGEN
30 december 2015
woensdag
‘Begrijp de wereld voor hij ideaal wordt’, dat is de slogan
waarmee Canvas dezer dagen zichzelf aanprijst met een affichecampagne maar ook
met een spotje op tv, heb ik gezien. Op de affiche zien we op de foto achter de
tekst: een boot volgepropt met vluchtelingen. Het spotje is een compilatie van
dé beelden van 2015, de ene ramp na de andere: vluchtelingen langs een veel te
hoog hek op een of andere grens in het oosten; een gebouw dat wordt opgeblazen
in het kader van een of andere antiterreuractie; een vliegtuig dat bommen dropt
– maar al deze beelden worden omgekeerd afgespeeld: de vluchtelingen stappen
achteruit; de neerstortende gevel keert terug tot het nog gave gebouw; de
bommen vallen niet maar stijgen en keren terug in de schoot van de
bommenwerper. Beklijvende beelden allemaal, ze zetten de slogan kracht bij
omdat ze daarmee in een schril contrast staan. Want deze wereld is natuurlijk
niet ideaal, dat weten we allemaal. Eén rubberboot met mensen die hun leven
riskeren om een beter leven te zoeken – wat een paradox! – is al genoeg om te
weten dat deze wereld vérre van ideaal is. En het duurt nog wel een tijd
vooraleer het zo zal zijn. Erger nog: het zal er nóóit van komen zolang er
mensen zijn. ‘Begrijp de wereld voor hij ideaal wordt’ is derhalve een
gelaten-berustende boodschap. Niet slecht, hij zet aan het denken. Maar dan
keert ineens die berusting om in cynisme. Want Canvas doet hier méér dan alleen
maar zeggen dat het zijn best zal doen om duiding te geven bij de chaos en de
dreiging die ons omringen, dat het ons zal bijstaan in ons onvermogen om in al
die misère en verwarring, om in al dat geweld en bedrog nog enige zin te
ontwaren. Want dat ‘ideaal’ slaat natuurlijk ook op het succesvolle satirische
programma ‘De ideale wereld’, dat Canvas heeft overgenomen van de commerciële
zender Vier. En dan laat de slogan zich opeens ánders lezen. Dan zegt de slogan
eigenlijk: onze gehaktmolen heet ‘Duiding’, maar het eindproduct is ‘Lol’ en de
eenheid waarmee wij de waarde ervan bepalen is niet ‘Emancipatie’ of ‘Wereldverbetering’
maar ‘Kijkcijfers’. Dan wordt het ineens bitter om op die affiche die
sukkelaars te zien dobberen op de Middellandse Zee. ¶
Ik zou liegen als ik zou zeggen dat het me niets doet om
deze eindejaarsdagen in grote mate alleen door te brengen. Natuurlijk zou ik
graag ergens mijn benen onder een rijkgevulde tafel schuiven en met vrienden
samenzijn, of lange wandelingen maken om daarna te aperitieven bij een
haardvuur in een vakantiehuis in de Ardennen. Maar het is niet anders. ¶
