wolken 3502-3506

wolkenfragmenten uit Hugo Claus, Een zachte vernieling

3502

Ik strek me uit op mijn rug, wolkjes, duiven, de radio uit de Mistinguett, vreemd, want de meisjes slapen ’s middags. (18-19)

3503

Wolkjes verduisteren de zon, de fotograaf wacht en vloekt.

In de wolken richt een geitachtig mekkerend kind-God zijn pijl en boog op Sabine, laat de bevende pijl niet los. (45)

3504

Als zij van de toiletten terugkomt botst ze met haar heup tegen een van de ossebloedrode schotten met gouden krullen, wolken en golven. (62)

3505

Als ik in een half uur nog een tiental chaotische gnomen heb gemaakt, vogels en zonnen en sterren en wolken en katten, betrekt zijn gezicht. (86)

3506

Bernard rukte een van de jongetjes bij zijn haar uit de kring, zwiepte het naar de grauwe wolken en ving het op met zijn opgerichte bajonet. (178)

vorig jaar 22

181129

(…) * (…) * (…) * (…) *

181130

(…) We praten (…) honderduit. Vooral over werken (…). Nu moet het gebeuren, zegt hij, en ik herinner hem er wreed aan dat hij over zeven jaar zeventig is. Wat wil je nog bereiken, vraag ik. Hij wil (…). Daar acht ik hem zeker toe in staat. (…) Ik vertel hem over mijn langlopende projecten – Proust, de blog, mijn autobiografie – en dat ik wil dat daar materiële, analoge sporen van overblijven. Vervolgens hebben we het over de vrouwen, liefde, seks. (…) Ja, dat is ook een mogelijkheid. * (…) Ik begin meteen in Contouren en inderdaad, H. had gelijk: het spreekt me aan. Rachel Cusk schetst het portret van een vrouw als het ware ex negativo, vanuit de ontmoetingen die ze heeft. De tweede ontmoeting is die met een oudere joodse man op het vliegtuig. Hij vertelt haar, de ik-figuur, over zijn leven, meer bepaald over zijn eerste huwelijk. Dat verliep harmonieus, tot het echtpaar struikelde over een bagatel. Sindsdien kan hij niet anders dan aan die tijd terugdenken als de enige tijd waarin hij in de liefde heeft geloofd. Een geslaagde liefde is vergelijkbaar met wat in een roman gebeurt: je vergeet dat het niet waar is, dat het niet kan. Harmonieuze liefde is, zoals bij geslaagde fictie: suspension of disbelief. Indien dat doorbroken wordt, is het onmogelijk om naar zo’n begenadigde staat terug te keren, hoezeer ook je dat wilt. ‘Nooit had hij sindsdien nog zo in iets kunnen opgaan, zo in iets kunnen geloven.’ (16) * (…) *

LVO 75

LVO 74

Wat komt die derde persoon hier doen, zo opeens? Wat bedoel ik wanneer ik af en toe die 'hij' laat staan waar ik 'ik' bedoel?

Het is zo ontstaan, en dat het zo ontstaan is, heeft zijn betekenis. Ik wil met die hij-figuur, zoals ook met de namen die niet stroken met de werkelijke namen, fictionaliseren, afstand nemen, abstractie maken, in de particulariteiten een algemene dimensie ontwaren – waarmee ik zou kunnen aantonen dat die particulariteiten ook los van mijn bestaan een zin kunnen hebben.

Het gebruik van de derde persoon doet gekunsteld aan, maar is onvermijdelijk. Natuurlijk ben ik hem, en bedien ik mij van hem om mijn herinneringen op te voeren. Natuurlijk is zijn moeder mijn moeder, zoals ook zijn vader, zijn broer en zus, zijn verwanten en vrienden enzovoort allemaal een pendant hebben in mijn persoonlijke geschiedenis of, juister, in deze memoires. Laat daar geen twijfel over bestaan: ik heb het al moeilijk genoeg om mijn eigen herinneringen bij te houden, laat staan dat ik die van een gefingeerde ander zou kunnen verzinnen. Dus daar ga ik mij niet mee bezighouden.

Er zijn uiteraard redenen van discretie. Ik kan niet iedereen bij zijn of haar echte naam noemen – ik zal dat, naarmate ik het heden dichter op de huid kom te zitten, in steeds mindere mate kunnen. En als dat laatste waar is, als ik voor recente personages fictieve namen moet bedenken, dan kan ik evengoed ook van sommige van de oude personages, ook van diegenen die niet meer onder de levenden zijn, de identiteit verhullen.

Eén nog levende persoon, die van het ontstaan van deze memoires lucht had gekregen, heeft zelfs al de wens uitgedrukt, in die mate met aandrang dat het een nauwelijks mis te verstaan gebod was, om er niet in te figureren, ook niet onder een fictieve naam. Wat daarmee aangevangen? Dient zo'n verzoek te worden ingewilligd? Kan ik het inwilligen, zeker als ik de aandrang om mijn waarheid vorm te geven als urgenter ervaar dan de – overigens naar mijn aanvoelen niet voldoende gemotiveerde – wens of eis van die persoon?

Los van deze kwestie van discretie ís mijn vroegere ik natuurlijk ook in grote mate een derde persoon. De hij-vorm zit hem als gegoten. Ik spreek over hem als over een ander, ken hem nauwelijks beter dan die andere derde personen die niet een vroegere versie van mezelf zijn. Hij heeft zich in die mate in de tijd teruggetrokken dat ik maar met moeite kan erkennen of begrijpen dat hij een vroege versie is van de persoon die ik intussen geworden ben.

(wordt vervolgd)

Lees hier LVO vanaf het begin