Het huwelijk is een zelfbegoocheling met wederzijdse
instemming. Die gedachte legt Julian Barnes een van zijn personages in de mond47
en dus zou ik die zin eigenlijk tussen aanhalingstekens moeten plaatsen.
Wat is zelfbegoocheling? En wat is daarvan het
resultaat? Wie begoochelt en wat is het zelf dat wordt begoocheld?
In een huwelijk zijn er toch twee zelven betrokken? Hoe zit het met de
identiteit van die zelven en met hun onderlinge verhouding voor en na de begoocheling?
In welke mate leidt een begoocheling tot een ontgoocheling?
Als het citaat van Barnes waarheid bevat, moet het toepasbaar
zijn op álle huwelijken. Maar als dat zo is, hoe kunnen kinderen hun ouders dan
ooit kennen indien die ouders, door de zelfbegoocheling van het huwelijk
waaruit hun kinderen zijn voortgekomen, afscheid hebben moeten nemen van hun
wezenlijkere zelf?
Wat is het huwelijk? Wat was een huwelijk in 1953?
Daarover heb ik, toen het daarvoor eigenlijk al te
laat was, mijn moeder vragen gesteld. Neen, natuurlijk heb ik niet rechtstreeks
gepeild naar de geheime dosering van liefde, aantrekking en mededogen die het
samengaan van mijn ouders – en uiteindelijk mijn eigen bestaan – heeft
ingeluid. Laat staan dat ik haar vragen heb durven te stellen over het fysieke
aspect van hun verbintenis, hun kinderwens, de manier waarop ze hun kinderen in
het leven dachten te moeten en te kunnen binnenleiden. Maar ik ben indirect wel
het een en ander te weten gekomen. Al moet ik nu wel afrekenen met het
onbehaaglijk stemmende besef dat ik er niet toe ben gekomen om preciezere en
diepgaandere vragen te stellen. Hoewel, zou ik bij mijn moeder ooit hebben
kunnen achterhalen wat waar was, en wat verbloemd? Zou ik ooit hebben kunnen
achterhalen wat in haar verhaal een residu was van de droom waardoor elkeen
zich bewogen waant en dus ook zij, en wat de bitterzure aanslag was van een leven
vol tegenslag en teleurstelling? Maakte mijn moeder zelf nog wel dat
onderscheid?
47 Julian Barnes, ‘Polsslag’, in Polsslag
(verhalen)
(wordt vervolgd)
Lees hier
LVO vanaf het begin
