Het meubilair van de eethoek was topzwaar en oerdegelijk. De
massieve langwerpige tafel had veel te zware poten, de bijhorende stoelen met
hun roestkleurige neplederen zittingen waren al even affreus. Het buffet hoorde
bij het stel – het geheel was uit bleke eik vervaardigd. Op het buffet stond de
platenspeler. De lp's werden in het onderste gedeelte van de Brabantse sierkast
bewaard. Dit donkere meubel was een imitatie van een eeuwenoud model – maar van
de noties imitatie en origineel had ik toen nog geen benul. Ik herinner mij wel
dat er in de gebeeldhouwde sierlijsten leeuwenkoppen waren ingewerkt die,
vreemd genoeg, een buitenmaatse koperen ring door de neus geboord hadden
gekregen.
De televisie stond op een roltafeltje naast de eettafel – tussen
de niet als buitendeur gebruikte deur en het eerste van de drie ramen met de
lage vensterbanken waarop mijn moeder een hele collectie sanseveria's en
cacteeën kweekte. Op die televisie konden we een vijftal zenders bekijken: de
Vlaamse BRT, de Waalse RTB, twee Nederlandse zenders en de Franse ORTF. Op deze
posten stemden we af door de bovenop het dak aangebrachte antenne naar
de juiste windrichting te draaien. Dat kon met behulp van het bakske,
dat in de hoek van de kamer op de grond stond. Zet het bakske eens op
Holland, zei mijn vader terwijl hij zich in zijn vlak voor het scherm
opgestelde zetel installeerde om naar 'Studio Sport' te kijken. Ik voerde maar
wat graag dit bevel uit want ik was verslingerd aan de zwart-witreportages van
het Nederlandse 'betaalde voetbal'. Het bakske
werd bediend door aan een grote knop te draaien. Een wijzer toonde de
positie aan die boven op het dak door de antenne werd ingenomen. De schaal had
min of meer dezelfde opdeling als een uurwerk. Nederland 1 stond op 5 over,
Nederland 2 op 20 voor, enzovoort. De verplaatsing van de wijzer ging gepaard
met een reutelend getik. Als het beeld nog niet echt scherp genoeg was wanneer
de wijzer de gekozen stand had bereikt, probeerden we het met nog eentje verder
of eentje terug, totdat na afweging het, gezien de atmosferische
omstandigheden, best mogelijke beeld was bereikt – en dat was bij mist of
onweer bepaald niet perfect. In technologisch opzicht is het medium televisie
er de afgelopen veertig jaar beslist op vooruitgegaan.
Ik bewaar aan die antennebediener geen onverdeeld prettige
herinnering want één keer kreeg ik er een ferme snok van. De oorzaak was
waarschijnlijk een mankement in de bedrading. Die elektrische schok is mij
altijd bijgebleven: we onthouden nu eenmaal vooral pijn en traumatische
gebeurtenissen. Het is goed om dat te weten, en bovendien ook leerzaam, maar
anderzijds maakt dit gegeven van het leven toch ook geen pretje.
Ik ben overigens zeker niet de enige die het bedieningsmechanisme
voor de antenne op het dak als jeugdherinnering ophaal. Het blijkt voor velen
een markant souvenir. Ik hoor regelmatig herinneringen aan deze antenneregelaar
in interviews op de radio, of wanneer vrienden van me, leeftijdsgenoten, vertellen
over hoe het er bij hen vroeger aan toe ging. De televisie en de manier waarop
op de zenders moest worden afgestemd komen daarbij vaak aan bod. Zo hoorde ik
Herman een paar keer vertellen hoe dat bij hem gebeurde met een touw dat tot
onderaan de trap hing en waarmee, via een katrollensysteem, de bovenop de nok
van het dak draaiende antenne rechtstreeks kon worden aangestuurd.
lees vanaf hier deel 1
lees hier vanaf het begin van deel 2
