De man met zijn blote armen en wit marcelletje was me opgevallen doordat
hij zo liefdevol met zijn dochtertje omging. Wij maakten samen deel uit van een
klein groepje dat werd rondgeleid door een gids. Van die gids is mij niets
bijgebleven. Ik weet niet eens meer of het een man of een vrouw was, en al
zeker niet meer wat hij of zij ons vertelde. In de weide naast het kasteel
stond een ezeltje te grazen.
Deze man herinner ik mij wel nog levendig. Dankzij de
foto. Zijn dochtertje ook, trouwens. Zij staat op een andere foto – toen was ze
een jaar of zes.
Een van de goede dingen aan deze foto is de
achtergrond: de vochtpatronen op het pleisterwerk, die zich lijken door te
zetten in de lijst met het portret van Michel de Montaigne. Maar natuurlijk
gaat de foto niet over het pleisterwerk, maar over de man en de lijst, en hoe
zij zich tot elkaar verhouden.
Er zijn verschillen en gelijkenissen. Eerst de
verschillen. Het m’enfoutistische marcelletje versus de somptueuze kleding van
de essayist; de wufte coupe versus de
kale knikker; de viriele levenskracht versus het allang dood zijn van de
afgebeelde persoon; de rechthoek van de foto versus het ovaal van de passe-partout;
de liggende foto versus de rechtopstaande lijst. Maar er zijn ook overeenkomsten.
Het baardje, de kijkrichting, de collier.
De levende man draagt rond zijn hals een ringetje of iets ringachtigs aan een
touwtje, dat vrolijk correspondeert met het touwtje waaraan, door middel van
een ring, de lijst is opgehangen; rond Montaignes nek hangen de zware
versierselen van de hoogwaardigheidsbekleder die hij ooit was, wellicht is het sieraad
verbonden met het burgemeesterschap van Bordeaux dat hij een tijd waarnam.
Het belangrijkste
element van de foto is de compositie, de positionering van beide figuren. Het
portret eist, centraal in het beeld, de belangrijkste plaats op. Maar
natuurlijk trekt de levende man, met zijn blote armen, smetteloze hemdje,
krachtige neus en toegespitste aandacht op wat buiten beeld te zien en te horen
valt, alle aandacht naar zich toe. Zou het niet logischer zijn geweest hém
centraal te plaatsen, of links van de lijst? Allicht wel. Maar om de een of
andere reden zou de foto daar niet beter van geworden zijn. Denk ik.
Montaigne (F), tour de Montaigne – 070814
