Wanneer de
fotograaf een uitsnede maakt uit de werkelijkheid, en dat doet hij altijd,
wordt hij een regisseur. Hij creëert een podium, een bühne, en zet daar zijn personages
of objecten op uit. Hier zijn het personages, mensen die, in het hoofd van de
fotograaf, een rol beginnen te spelen in een stuk dat zij – en dat is het
bijzondere – niet kennen. De fotograaf voert zijn personages op in een nieuwe
context, waar zij geen zicht op hebben. Zij zien de randen van het kader niet
waarin de fotograaf hen vangt en een stuk laat opvoeren waarvan zij begin,
midden noch einde kennen.
De fotograaf weet
dat zijn personages dat niet weten, maar hij weet ook dat zij weten dat hij dat
weet. Deze cognitieve pingpong kan voor spanning zorgen, een spanning die tot
uiting komt wanneer een figurant de fotograaf in de gaten krijgt. De figurant is
zich ervan bewust dat hij niet weet in welke context hij, in het hoofd van de
fotograaf, wordt geplaatst. Hij is overgeleverd aan de intentie van de
fotograaf. De nieuwe, onbekende, context is immers niet altijd flatterend. Hier
hoeft de figurant niets te vrezen: de context is neutraal, de figuranten worden
in hun waardigheid gelaten. Zij wachten op een trein die, zoveel is duidelijk,
van rechts zal komen. Dat wordt de volgende gebeurtenis in het stuk waarin zij
meespelen. De trein zal stoppen, zij zullen opstappen, en het speelvlak zal
leeg zijn. Of gevuld met andere figuranten, in een ander stuk.
Eigen aan een
podium is ook dat er een voorgrond is, een speelvlak en een achtergrond. Hier
is de achtergrond een rijdende trein. Op deze foto bakenen bovendien beide
zuilen links en rechts het speelvlak af. Ze vormen een kader binnen het kader.
Deze foto gaat
over: kader, personages en hun relatie met de fotograaf/regisseur, richtingen. Ook
al stapt de dame met de witte jas tegen de kijkrichting van de meeste
personages in: het is duidelijk dat de verwachte trein van rechts zal komen
aangereden. De persoon rechts, apart gekaderd, kijkt voor zich uit en zorgt
voor het contact met een denkbeeldig publiek in een denkbeeldige zaal, de fotograaf
en – uiteindelijk – ons.
Brussel-Centraal – 080124
