Danielle Jacobs
“Maar waarom zegt Palmen
samen met hem ‘ik’? Waarom kruipt zij in Hughes’ huid en trekt zij ons daarin
mee? Wat is daarvan de meerwaarde?”
Wat is de al dan niet retorische meerwaarde van deze vraag,
Pascal? Doet niet iedere schrijver dat, kruipen in de huid van zijn of haar
personage(s) in een poging om ons mee te trekken in hun leven(s)? Is dat al
niet bestaansreden genoeg? Is dat niet het wezen van literatuur? Daarnaast
breekt zij inderdaad, en terecht vind ik, in de J’accuse...! zaak over Sylvia
Plath een lans voor de rehabilitatie van Ted Hughes bij monde van hemzelf, zijn
‘’ik’’ dat zolang gezwegen heeft. En als je de recente BBC documentaire over
Ted Hughes gezien hebt, is het onvoorstelbaar knap hoe Connie Palmen zijn stem
zo forcefully authentiek heeft kunnen laten klinken.
Pascal Cornet Ik
begrijp wat je bedoelt, Danielle. Mijn vraag naar de meerwaarde heeft te maken
met de keuze van Palmen voor het romangenre. Zij blijft, vind ik, te dicht bij
het parafraseren van haar bronnen. Ik kan dit moeilijk verwoorden. Het heeft
met die - altijd moeilijke - grens tussen fictie en non-fictie te maken.
Danielle Jacobs
Nu ja, het is een vraag die je best aan Connie Palmen zelf stelt, waarom ze
voor de romanvorm heeft gekozen en niet voor de non-fictie biografievorm, maar
ik denk dat het antwoord ligt in “artistic license”. Artistieke vrijheid die je
in de non-fictie biografie niet hebt. Ook haar Ted Hughes is een constructie,
een perspectief-selectie van Connie Palmen zelf die bij voorbaat al voorbij de
feitelijke non-fictie gaat. In de romanvorm kan ze daar lyrisch mee spelen, het
bespelen, de teugels vieren – het is de galop van de verbeelding en het vrije
woord vergeleken bij non-fictie, waar beiden strakker in de pas moeten lopen.
Pascal Cornet
Juist. En mijn bezwaar tegen deze 'roman' is dat niet alle passages eenzelfde
afstand vertonen met het bronnenmateriaal. Nu eens verwerkt Palmen het
materiaal voortreffelijk in haar eigen, 'vrije', vertoog, maar op andere
plaatsen komt ze niet veel verder dan een parafrase van iets wat ze ergens (waar?,
wordt niet vermeld behalve in zeer algemene termen in haar 'Verantwoording')
heeft aangetroffen. Die ongelijkheid zorgt voor onevenwicht. Maar dat alles in
de vorm. Inhoudelijk zijn we het eens: 'Jij zegt het' is een zeer relevante
rehabilitatie van Ted Hughes, zonder de literaire verdiensten van Sylvia Plath
af te vallen. Eigenlijk krijg je als lezer zin om ze allebei te gaan
(her)lezen.
Danielle Jacobs
Dat is exact wat ik ook ben gaan doen meteen na, en zelfs tijdens, het lezen
van "Jij zegt het", Sylvia Plath en Ted Hughes terug gaan lezen, en
dat is zeker geen straf. Beiden zijn literaire grootheden en hebben niets aan
zeggingskracht ingeboet met de jaren. Wat de vorm betreft, ik ben minder streng
dan jij, denk ik, en vind dat de boog niet altijd even strak gespannen hoeft te
staan en heb minder problemen met mogelijk onevenwichtige passages. Ik heb, ter
vergelijking, Jonathan Bate's recent gepubliceerde, highly acclaimed biografie
van Ted Hughes hier liggen, The Unauthorised Life. Eén blik daarin en het
verschil tussen biografie en wat Palmen doet is meteen voelbaar. Ik vind
persoonlijk niet dat zij soms te dicht tegen de biografie-parafrase aanschurkt.
Vind ook niet dat ze bronnenmateriaal moet weergeven, los van wat ze zelf al
aangeeft in haar Verantwoording. Voor de rest zijn we het eens.
Pascal Cornet
Dank je voor je reactie!
