…op een beschouwing over een televisieprogramma met advocate Christine Mussche:
Danielle Jacobs
"‘t Is een zeer burgerlijke reflex, vind ik, van iemand die door de
uitermate beschermende omgeving waarin ze is opgegroeid duidelijk
gepredisponeerd (?) lijkt om geen al te heftige emoties ‘te laten binnenkomen’
en die, op basis van opportunistische – ‘onverdedigbaar’ – beweegredenen
beslist over wie ze wel en wie ze niet wil verdedigen.”
Dat vind ik toch wel erg deterministisch geoordeeld, om niet
te spreken van hokjesdenken. Wat predispositie? Waarom zou iemand die in een
uitermate beschermende omgeving opgegroeid is geen al te heftige emoties kunnen
voelen of ‘laten binnenkomen’? Dat slaat toch nergens op. Ik heb alleen je
artikel gelezen en niet de bewuste aflevering gezien. Ik kan dus alleen afgaan
op wat je erover schrijft. Maar ook je conclusie dat zij op basis van
‘opportunistische’ beweegredenen beslist wie ze wel en niet wil verdedigen, kan
ik niet trekken.
Empathie is een beweging naar de ander toe, schrijf je;
emoties 'laten binnenkomen' is een beweging van buiten naar binnen toe. Beide
‘bewegingen’ hebben volgens mij als basis het vermogen je in te leven in de
ander, alsof wat de ander aangedaan wordt jou overkomt bijvoorbeeld, en je te
kunnen verplaatsen in diens situatie. Is het verschil (actief versus passief)
niet meer een kwestie van semantische mierenneukerij?
Misschien vond je de advocate in kwestie niet sympathiek en
heeft dat onwillekeurig je vrije beoordelingswil beïnvloed.
Pascal Cornet De
'reflex' waarover ik het had, was de manier waarop ze het hoofd afwendde bij
een fragment dat ze nochtans zelf gekozen had. Mocht ze daarin wat minder
theatraal zijn geweest, dan had ik haar onvermogen om die heftige emotie niet
te kunnen laten 'binnenkomen' niet zo streng hoeven te beoordelen. Overigens
denk ik wel degelijk dat er een verband kan bestaan tussen achtergrond en het
vermogen om dingen te laten 'binnenkomen' c.q. om empathisch te zijn. Ik besef
dat het glad terrein is, ik heb enkel mijn eigen levenservaring natuurlijk.
Overigens moet je ook het bruggetje zien, Danielle, naar het 'opportunisme'
waarmee ze deze verdachte niet en de andere wel wenst te verdedigen. Ook dat is
een strenge beoordeling, ik geef het toe. Maar ik vind de uitleg die zij gaf
onaanvaardbaar: heeft niet ook de grootste misdadiger recht op verdediging? Het
was ten andere pas bij het herlezen van mijn tekst dat ik de gruwelijke
overeenkomst zag met de scène uit Sophie's Choice waarin de officier als een
God-de-vader beslist wie wel en wie niet. En ik had in het geheel geen
antipathie voor deze mevrouw, veeleer integendeel. Maar ik vond wel dat ze een
buitengewoon beheerste regie voerde over de manier waarop ze overkwam. Wat haar
volste recht is, natuurlijk. - Het verschil tussen empathie en 'binnenkomen'
zie ik wel degelijk, en dit is ook voor Annabelle, als een verschil tussen
actief en passief: 'Dat komt binnen' betekent zoveel als 'dat raakt mij diep,
in die mate zelfs dat ik er geen antwoord op heb, ja zelfs dat het mij
verandert'. Dat verzwakt je minstens tijdelijk. Empathie daarentegen vergt een
mobilisatie van psychische vermogens, en dat veronderstelt kracht.
Danielle Jacobs
Misschien moet je eerst passief 'geraakt' zijn voordat je je psychische
vermogens mobiliseert om empathie actief kracht bij te zetten. Dat iemand
initieel geen antwoord heeft of zelfs verandert door het zich onderdompelen in
of overspoeld worden door het perspectief van de ander vind ik geen zwakte.
Maar goed, ik heb de aflevering niet gezien dus kan niet oordelen over hoe haar
verbale en non-verbale reacties inwerkten op het discours en op de kijker.
Verder vind ik inderdaad dat je je op heel glad ijs begeeft als je de emotionele
weerbaarheid en respons van mensen gaat categoriseren naar afkomst en milieu.
Pascal Cornet
dank je voor je verbale reactie, Danielle
Annabelle Stampaert
Actief/passief en zwak/krachtig, zo zie ik het niet. Ik vind het soms van veel
kracht getuigen als iemand ervoor kiest iets niet te laten binnenkomen. Voor
mij heeft dat met bewustzijn te maken.
Erik Vertriest Ik
vond het een uitermate sterke en ontroerende aflevering. En welke zin heeft het
om kritiek te spuien louter op basis van woorden? Ik zou zeggen: bekijk dan de
aflevering toch eens op zijn minst.... Wat Christine Mussche zo'n boeiende
vrouw maakt in mijn ogen, is dat elke vorm van cynisme haar vreemd is, wat van
veel vertegenwoordigers van de advocatuur niet echt kan worden gezegd...
Pascal Cornet
Maar enfin, Erik Vertriest, vind je nu echt dat hier alleen maar kritiek wordt
gespuid? Hier wordt constructief en met respect verder nagedacht op het
materiaal dat mevrouw Mussche aanleverde. Is er een groter eerbetoon denkbaar?
*
Annabelle Stampaert
Empathisch vermogen vind ik evengoed je in gevoelens van een ander kunnen
verplaatsen. Dat zie ik zeker niet als omhullend.
*
Ankie Vandekerckhove
vind dit ook wat kort door de bocht. Ze verdedigt wel degelijk bij momenten
'onverdedigbaren', maar wel als ze er zelf achter staat. Of dat verhaal van die
DNA: volgens mij bedoelde ze dat ze bij onmiskenbaar bewijs tenminste van haar
cliënten verwacht dat ze met haar wel open spel spelen, onder 4 ogen, en dat ze
daar dan wel mee verder kan. Ik vind het integendeel wel aangenaam om advocaten
te zien die niet alles en iedereen verdedigen, maar ook hun geweten meenemen.
Ook al heeft inderdaad iedereen recht op verdediging. En gezien meerdere
advocaten, verschillende afwegingen maken, is er altijd wel een advocaat te
vinden. We hebben er tenslotte meer dan genoeg. Ik vond het een bijzonder mooi
gesprek soit
Pascal Cornet Je
kunt alleen maar cliënten 'kiezen' als je er al te veel hebt. Je hebt er te
veel als je goed bent. Bijgevolg krijgen cliënten die niet goed in de markt liggen
(omdat ze bvb 'onverdedigbaar' zijn) de minder goede advocaten. Misschien
verdienen ze geen goede advocaat, het is enkel een vaststelling. Mocht ik
advocaat zijn, quod non, ik zou het er toch lastig mee hebben.
Ankie Vandekerckhove
is één van de redenen waarom ik niet aan de balie gebleven ben. Ook in
burgerlijk recht bvb: doe maar eens de zaak van de huisjesmelker, no thanks! En
wees gerust, ook de zogenaamd 'goede' pleiters springen op onverdedigbare
zaken....Het is trouwens niet omdat je een beginnend stagiairke bent, dat je
geen goed werk zou leveren
Annabelle Stampaert
"Je kunt alleen maar cliënten kiezen als je er al te veel hebt." Is
dat wel zo? Aanvaard je een opdracht ook al weet je dat je het niet naar
behoren kan uitvoeren, omdat het je enige opdracht is? Enkel dit zet mij reeds
aan het denken. Mijn excuses dus als ik niet verder reageer, het is geen
afhaken, integendeel, ik heb meer tijd nodig om tot mijn inzicht te kunnen
komen. Maar ik vond het interessant jouw tekst hierover te lezen, waarvoor
dank.
Pascal Cornet Ik
ben helemaal niet thuis in dat advocatenwereldje. 't Is dus meer luidop denken.
Als het tot denken aanzet, des te beter. Ik vind dat een mooi compliment. Maar
het eerste compliment moet uitgaan naar de programmamakers, en uiteraard naar
meester Mussche zelf, die ik hier helemaal niet viseerde als zou ik haar
onsympathiek vinden of niet interessant - wel integendeel. Het leek mij een
vrouw die heel goed nadenkt over wat ze doet en ook maar een gevecht levert.
Hààr gevecht. Tegen onrecht, tegen hypocrisie (ook in de advocatuur), tegen
demonen.
