voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
5 mei 2011
ANGSTVALLIG
Hoe heet dat spel waarbij je houten staafjes uit een vooraf met behulp van die
staafjes opgetrokken toren moet trekken, en er daarbij voor moet zorgen dat die
toren niet omvalt? Ik weet het niet, even opzoeken. Verwant hieraan is het spel
mikado, waarbij je uit het kluwen dat is ontstaan door een in de vuist
vastgeklemde bundel houten brochettestokjes in een uiteenvallende waaier op het
tafelblad te laten vallen, een voor een die stokjes te voorschijn moet pulken,
stokjes die overigens, met het oog op het installeren van een puntenhiërarchie,
voorzien zijn van kleurstroken in wisselende combinaties. Deze verwijdering uit
de stokjeshoop waarin, naargelang van de manier waarop de stokjes in de vuist
werden vastgehouden of waarop de vuist werd geopend, of als gevolg van een
combinatie van deze beide factoren en de dosering van beide elementen
(vasthouden en openen) daarin, niets anders dan een chaos valt te onderkennen
dan wel een begin van straalsgewijze ordening – de verwijdering dus dient te
gebeuren op zulkdanige wijze dat er niet één ander stokje in beweging wordt
gebracht. En zo zullen er nog wel veel van die behendigheid, beheersing en
handvastheid vergende spelletjes bestaan waarbij het evenwicht, de bestaande
ordening of constructie en de na de vorige beroering tot stand gekomen
stabiliteit dienen te worden bewaard.
Welke typering past bij de manier waarop dit streven kan worden bewerkstelligd?
Voorzichtig, omzichtig, behoedzaam. Angstvallig is te sterk. De inzet is niet
groot genoeg: het gaat maar om spelletjes. Het verlies dat kan worden geleden
is hoogstens symbolisch en rechtvaardigt geen angstvalligheid. Wie speelt, moet
bereid zijn iets op het spel te zetten en wie angstvallig is, moet niet spelen.
In het werkelijke leven is de inzet wel reëel. Waardoor sommigen vaak, en soms
te vaak, terugdeinzen voor de gewijzigde situatie die eventueel door hun
toedoen kan ontstaan.
Maar in bepaalde situaties is verandering nodig. Wie dan te voorzichtig is en
bij het bestaande zweert en lijstjes bijhoudt en kneuterige verzamelingen
aanlegt en het niet afwijken van de gebaande paden tot levensmotto verheft
omdat hij schrik heeft van verandering, trapt in de angstval. Hij houdt
angstvallig vast aan het bestaande en doet er alles aan om ervoor te zorgen dat
de Jenga-toren – zo heet dat spel, heb ik inmiddels gevonden
– niet omvalt.
Je kunt niet angstvallig iets willen veranderen. Als je verandering wilt
doorvoeren, mag je geen schrik hebben om iets te verliezen want dan ben je nog
altijd aan het vergelijken met wat er was: het bestaande blijft de norm. De wil
tot verandering kan niet anders dan radicaal zijn en is noodzakelijkerwijs
altijd een blinde stap in het ongewisse. Dat vergt het tegenovergestelde van
bekrompen angstvalligheid: genereuze moed. Wie het volle leven wil, gaat geen
risico uit de weg. Spelers hebben een voordeel.
