13 december 2017
77 – Enkele Facebookvrienden wijzen mij erop dat het
Catalaanse nationalisme niet, of niet enkel, door economische motieven wordt
ingegeven, zoals ik het hier heb voorgesteld. Er bestaat ook – hoe
tegenintuïtief het ook moge zijn – zoiets als een links nationalisme en het Catalaanse zou daar dan een voorbeeld van
zijn. Ik kan echter niet geloven dat alle Catalaanse nationalisten links zouden
zijn. Mijn gesprekje op de trein met een van hen, op de dag van hun betoging in
Brussel, wees in elk geval niet in die richting: het eerste en eigenlijk ook
wel enige argument dat de man bovenhaalde was de transfer van Catalaans geld
naar de minder rijke regio’s in Spanje. Maar goed, de rechtsigheid van het
centrale bestuur in Madrid en de restanten van de tegenstellingen tijdens het
franquisme zullen nog wel een rol spelen – zie daarover dit
artikel. De vraag is dan natuurlijk waarom de Vlaams-nationalisten, waarvan
de meesten toch niet bepaald kunnen worden verdacht van het nastreven van
linkse doelstellingen, het Catalaanse nationalisme zo openlijk ondersteunen.
Ik probeer de vraag op te lossen en onderscheid drie soorten
nationalisme: het economische, het ideologische, het culturele. Het economische
en ideologische nationalisme vallen in Vlaanderen samen, maar niet in
Catalonië.
De N-VA is in ideologisch opzicht neoliberaal en
conservatief, en is – economisch gezien – vooral tuk op centen: er zijn al
genoeg transfers naar die luie sossen in Franstalig België gegaan en De Wever
voert uit wat zijn Voka-bazen – zegt hij zélf – hem dicteren. Het culturele
Vlaams-nationalisme (de ‘identiteit’, de taal, de vlaggen…) wordt dan
aangevoerd als dekmantel om deze primaire besognes te camoufleren. Daarom is
het voor de N-VA niet leuk dat ‘de Vlaming’ met dat soort zaken niet zo hoog
oploopt. Geert Bourgeois toonde zich onlangs openlijk jaloers op de Catalanen
die zo uitbundig hun identiteit uitdragen.
 |
|
© rr
|
In Catalonië liggen de zaken anders, en eigenlijk veel
ingewikkelder. Je hebt ook daar vast en zeker economische en dus onsolidaire
nationalisten. Maar je hebt er ook andere, die zich, koste wat het kost
(letterlijk), om ideologische redenen verzetten tegen het rechtse centrale
bestuur. Beide, zowel de economische als de ideologische nationalisten, zijn –
onvermijdelijk – ook culturele nationalisten. En in Catalonië zijn de symbolen
en de cultuur (in de eerste plaats de taal, maar ook muziek, voetbal, ezels,
mensentorens en wat weet ik al niet) nu eenmaal veel levender en levendiger dan
in Vlaanderen. Wellicht omdat het separatisme daar een veel recentere drijfveer
is: in Vlaanderen zullen, ten tijde van de feitelijke onderdrukking door de
Franstaligen en de sympathieën voor nazi-Duitsland, de symbolen ook wel een
grotere rol hebben gespeeld. (De tv-reeks Kinderen
van de collaboratie was ook in dat verband zeer instructief.)
Als de N-VA zo nadrukkelijk het pluralistische Catalaanse
nationalisme steunt, moet er een ándere reden zijn. Zou het kunnen dat het de
Vlaams-nationalisten vooral om de precendentwaarde gaat van een eventuele
Catalaanse onafhankelijkheid? Peu importe
welk ideologisch kleur die Catalanen achter hun rood-geel-blauwe vlaggen
voeren, voor de N-VA’ers die hen metterdaad steunen komt het er gewoon op aan
dat hun Catalaanse collega-nationalisten onafhankelijk worden. Dat moet hun
eigen streven naar onafhankelijkheid kracht bijzetten. Het gaat om het
precedent.
