facebookbericht 636

Na Josse De Pauw en Peter de Caluwe, nu Erwin Mortier. Altijd leuk, die kunstig verwoorde, ingehouden woede. We wachten op nog meer stukken van onze intellectuelen! Hoe moeten we anders verhinderen dat het geluid van de laarzen verder aanzwelt en zo luid gaat klinken dat al wat mondig is de mond wordt gesnoerd?

*

Stefan Hertmans, waar blijft uw striemende en stevig onderbouwde essay over het nieuwe Vlaams-nationalisme? Daar is behoefte aan.

*

Stefan Hertmans: Beste Pascal, dat essay staat in De Mobilisatie van Arcadia.

*

Oké, Stefan, dat ga ik dan eens herlezen. Maar ik dacht aan zo'n schotschrift met een groter bereik, met ingehouden woede geschreven, zoals dit van Mortier of eerder dat van Josse De Pauw...

*

Stefan Hertmans @Laurent en Pascal: ach, hoeveel keer heb ik het al gezegd, geschreven? Mijn analyse van het benepen en rancuneus nationalisme is al vier jaar geleden geschreven, ik heb daar niets aan toe te voegen - alleen, dat de actualiteit ons pijnlijk gelijk geeft in wat er zat aan te komen: provocaties, bruut politiek cynisme, afbraak van het middenveld, doelbewust spuwen op sociale verworvenheden, diabolisering van het socialisme terwijl al die grote vuilbekken zonder socialistische strijd nog steeds geen nagel zouden hebben om aan hun gat te krabben; mijn essay is te theoretisch, nietwaar, om gehoord te kunnen worden in brede kringen, dat weet ik wel. Men moet eigenlijk al de vuilbekkerij gaan overnemen om nog gehoord te worden, en dat weiger ik. Als ik zie welk soort volk nu de tribunes met brede grijns bezet, dan herkennen we alles wat we gevreesd hadden: er zijn wel degelijk lieden aan de macht die veel geleerd hebben van het cynisme van de jaren dertig, dat zien we elke dag. En ook al slaan ze eender wie dat nog durft te zeggen honend de bek dicht, het blijft allemaal elke dag bewaarheid worden; wat kun je doen aan een volk dat zijn eigen democratie wil afschaffen en met zijn ogen open in zijn eigen bekrompenheid loopt? Men vroeg ooit aan Karl Kraus waarom hij, de virulente polemist, niets tegen Hitler schreef. Zijn antwoord: Zu Hitler fällt mir nichts ein. Het is een zeer snijdend antwoord, dat ook getuigt van het inzicht dat dergelijke domheid eerst helemaal over een volk moet komen, eer de misleiden verdwaasd wakker zullen worden. Ver zijn de dagen van Pieter Daens, terwijl we nog nooit zoveel behoefte hadden aan tolerantie, flexibiliteit, openheid. Maar kijk: wacht een paar minuten, en er post wel iemand dat ik niet tolerant ben voor de nationalisten. Met dat soort sofismen komen ze een eind weg, om elke solidariteit met de zwakkeren af te blokken. Het punt is niet dat die lui het niet begrijpen, het is dat ze niet willen. Wat baten kaars en bril?

*

Dank je, Stefan, voor deze reactie. Ik herlas net in 'De mobilisatie van Arcadia' je essay 'De taal van de Ander', een uitgebreide versie van een artikel van 2009. Dat is al vijf jaar geleden en, verdorie, hoe snel is het in die vijf jaar gegaan. Je hebt gelijk: de meeste ontwikkelingen heb je haarfijn voorspeld. Maar het vehikel is te log voor onze snelle media. Een groot publiek blijft erdoor niet aangesproken. Wat ik er vooral van onthoud, nu, van dat essay, is hoe genuanceerd het is. Je kaart niet alleen de Vlaamse zelfgenoegzaamheid aan, maar ook de kortzichtigheid van de Franstaligen. Dat lijkt mij een waardevolle uitnodiging tot dialoog in te houden, die iedereen aan beide zijden van de taalgrens maar ook in alle hoeken van het politieke spectrum ter harte zou moeten nemen. Maar het geheel is toch wat te theoretisch, het mist de emotie van De Pauw en Mortier om in deze mediasnelle omgeving echt slagkrachtig te zijn. Vanuit je 'Oorlog en terpentijn'-status zou je gerust wat dieper kunnen snijden, denk ik dan. (Overigens is ook in dat boek de behandeling van het flamingantisme ook zeer genuanceerd.) Waarom zoek je het debat met die Vlaams-nationalisten niet op? Een publiek debat met De Roover of Rondas of, waarom niet, Sanctorum? Of de Grote Verongelijkte Zelf? Ik begrijp je Kraus-Hitler-argument: de talen verschillen te zeer om tot een echt gesprek te komen. Maar moet je niet blijven proberen tot alle middelen uitgeput zijn? Enfin, ik blijf er over nadenken. Vanavond, overigens, begeleid ik de leesclub van het Masereelfonds Brugge over 'O&T'. Ik zal er dit gesprekje te berde brengen en eens polsen wat mijn kameraden ervan denken! Nog een fijne dag.

*

Stefan Hertmans Ik treed met Rondas en consorten niet in dialoog, omdat ze geen dialoog willen, maar spelletjes spelen. Het zou naïef zijn te denken dat ze een fair debat willen... Sanctorum heb ik persoonlijk scherp geantwoord op zijn vileine stukken en ik heb hem gevraagd me uit te schrijven. Ik wil staan voor wat mijn essays en mijn roman uitdragen, beste Pascal. Misschien overschiet het me ook wel eens een dezer dagen, en dan zal men gnuivend zeggen dat we in oud-links zijn blijven steken. De graad van sofisterij is te groot, te manipulatief, te kwaadwillig om een echt debat aan te gaan. Rondas bijvoorbeeld: de KVS koppelen aan zijn oude, belegen, oudemannetjesgeleuter over de 'Amadezen': moet men zich met dat soort nonsens inlaten? Moet men het zonlicht bewijzen wanneer iedereen verblind zit te staren?

*

Ik ga nu van het zonlicht buiten profiteren, Stefan. Foldertjes van Groen gaan bussen! Gegroet!