Ik heb nooit een regisseur zo dicht de grens van de kitsch
en de sentimentaliteit net niet weten
te overschrijden als Felix van Groeningen in The Broken Circle Breakdown. De thema’s die worden aangesneden zouden
gemakkelijk aanleiding kunnen geven tot een regelrechte tearjerker-zonder-meer. Als daar zijn, onder andere: een
halsoverkopse verliefdheid, vrienden die elkaar vinden in de muziek, de dood
van een kind, zelfmoord. Vooral de scènes in het kinderziekenhuis zijn op het
ondraaglijke af hartverscheurend – maar nergens gaat Van Groeningen over de
rooie (ik kon de woordspeling niet laten liggen). Gevolg: ook de doorwinterde
cinefielen vragen zich af, terwijl ze tijdens de generiek nog snel hun tranen
drogen want de andere bezoekers zouden wel eens kunnen zien dat ze zich aan hun
emoties hebben overgegeven in plaats van aan hun zorgvuldig afgewogen criteria,
hoe hij, Van Groeningen, het heeft klaargespeeld. Het enige mogelijke, enigszins bête,
antwoord is: omdat de film verdomd goed gemaakt is. Het verhaal is eenvoudig
maar oersterk, het scenario met een stevig door elkaar geklutste chronologie is
ijzersterk, de muziek die dit alles draagt maar vooral de manier waarop de
uitvoeringen ervan in beeld zijn gebracht zijn beresterk, en de dialogen zijn
ook, ja, heel sterk. De twee hoofdacteurs (Johan Heldenbergh en Veerle Baetens)
tillen, op de tonen van de bluegrass, met hun glansprestaties het geheel helemaal
over de gevarenlimiet van het sentimentalisme.
Ik heb nooit eerder zo hard geweend bij een film zónder me in
die richting gemanipuleerd te voelen. En ik erken graag dat Van Groeningen erin
is geslaagd om met een heel triestige thematiek, en met een sombere kijk op het
leven (enkel de kracht van de muziek en van het samen musiceren komt positief
en ongeschonden uit de verf), mij toch te inspireren en met hernieuwde voornemens
en levenskracht de zaal te doen verlaten.
The Broken Circle
Breakdown is voor mij zonder meer – voor zover ik daar een zicht op heb – de beste
Belgische film aller tijden – en dat in een land dat de laatste twee decennia
toch een zeer gunstige cinemareputatie heeft opgebouwd. Benieuwd naar de
internationale doorbraak van deze ‘rolprent’ – zeker in een land als de
Verenigde Staten, dat door Van Groeningen en coscenarist Heldenbergh niet wordt
gespaard!
