Paris s’éveille. Ik was
vroeg wakker en besloot maar eens, te vroeg wakker op een zondagochtend en de
slaap niet meer kunnende vatten, om de door Jacques Dutronc bezongen sfeer op
te snuiven. Ik moet zeggen, al zeg ik het zelf: dat was een bijzonder goed
idee. De wandeling die ik toen maakte, door het 9ème tussen Opéra en Gare du
Nord, heug ik mij nog. De straten, anders een constante stroom van voertuigen,
waren nog zo goed als leeg. Enkele verlate fuifnummers waren op weg naar huis,
en een van hen was duidelijk het noorden kwijt.
Maar het gaat hier over fotografie. Waarom neem ik
deze foto op in mijn overzicht? Omdat hij, behalve de uitzonderlijk verlaten
boulevard – geaccentueerd door de lichten van de auto die wijzen op het vroege
uur en het nog maar net verdwenen zijn van de duisternis – ook een tamelijk
uitzonderlijke gebeurtenis vastlegt, die ik mij overigens ook wel zonder foto
zou herinnerd hebben. In dat vastleggen van een – per definitie – eenmalige gebeurtenis raakt deze foto aan wat je
journalistieke fotografie zou kunnen noemen.
Maar er is nog een ander aspect, dat voor mij
belangrijker is aangezien ik zeker geen journalistieke fotograaf ben noch wil
zijn. Het gaat om discretie. Deze man is kwetsbaar. Zijn gedrag is allesbehalve
discreet, maar hij is allicht door drank, drugs of verdriet of een combinatie
van dat alles tijdelijk ontoerekeningsvatbaar. Is het gepast een foto van hem
te maken, laat staan te publiceren? Eigenlijk niet. Maar anderzijds… Zijn
handelswijze, hoe ontoerekeningsvatbaar ook, is toch ook wel een inbreuk? Er
ontstaat een evenwicht tussen zijn inbreuk op de openbare orde en de mijne op
zijn persoonlijke integriteit. Voorwaarde is echter wel dat ik hem niet
herkenbaar portretteer. Die ene concrete persoon, met zijn – hoe dan ook! – waardigheid,
kan enkel op de foto, en hier in een virtuele openbaarheid die niet dezelfde is
als die van een nog verlaten boulevard in Parijs op een zondagochtend om half
zeven, wanneer ik van hem ‘een’ man maak, een Alleman of Elckerlyc die
voor vele en eventueel zelfs álle mannen kan staan.
Met dat soort vraagstukken in verband met discretie
krijgt een fotograaf vaak af te rekenen.
Parijs (F) –
080504
