ATTITUDE
Je moet je rug rechten, je moet proper gekleed zijn, met twee woorden
spreken, het glas bijvullen en het zout aanreiken, dames laten voorgaan. Maar om
de etiquette na te leven, moet je haar eerst wel kennen, natuurlijk. Je hoort dus
open te staan voor pedagogische adviezen en onderrichtingen. Je bent een krom
hout waaruit anderen iets rechts proberen te trekken en je moet geloven dat zij
geloven dat zoiets mogelijk is.
Wat moeilijk klinkt, wordt vertaald. Dat levert niet altijd betekeniswinst
op, om niet te zeggen dat het al wel eens tot betekenisverlies leidt. In onze
regio heeft men het vaak over ‘ingesteldheid’. De correcte vertaling van
attitude luidt: ‘instelling’. Het woord ‘ingesteldheid’ bestaat alleen in zijn
verkeerd gebruik.
Dat woord, ‘instelling’, doet aan organisaties denken, ingewikkelde
hiërarchische structuren met ondoorgrondelijke procedures. Ziekenhuizen,
psychiatrische klinieken, banken, rechtbanken, overheidsbureaucratie. Maar ‘instellingen’
heb je ook in de wereld van de apparaten. Je kunt toestellen zodanig programmeren,
dat ze specifiek toepasbaar zijn op situaties die afwijken van een modale
situatie. In die modale situatie zouden de fabrieksinstellingen, de default-positie zeg maar, perfecte
resultaten opleveren. Maar welke situaties zijn nog modaal?
We hebben allemaal een attitude die afwijkt van onze default-instelling. Het leven leert, het
trekt sporen, we zijn nooit onbevangen. Het lot griffelt er op los en we zouden
zo graag eens met een propere lei herbeginnen. Maar dat kan niet. Het leven
heeft zijn sporen getrokken, ten goede of ten kwade, en de houding waartoe dit
heeft geleid, noemen wij: attitude.
Is attitude een overtuiging? Neen. We bevinden ons veeleer op een
infrabewust niveau. Wie kop in kas rondloopt, staat daar niet altijd bij stil.
Wie altijd het zonnetje in huis is, doet dat vanuit een tweede natuur. Een
depressie kun je niet faken. Beredeneerd
glimlachen is een contradictio in
terminis.
De attitude is hoogstens de manier waarop je je overtuiging in
werkelijk handelen omzet. Je hebt een overtuiging, en daar leef je naar. Iemand
kan een negatieve opvatting huldigen over het leven (een opvatting die de
goegemeente vanuit een bepaalde conventionaliteit negatief zal noemen) en toch
met een attitude in het leven staan die positief kan worden genoemd: rechte
rug, geheven hoofd, glimlach, altijd vriendelijk, etiquette… Het omgekeerde kan
ook: positief dénken maar een eikel zijn.
Je kunt van iemand die een negatieve overtuiging huldigt hópen dat hij
toch een positieve attitude heeft. Van iemand met een positieve overtuiging mag
je het verwachten. Van deze mensen verwachten we dat ze uit één stuk zijn, dat
ze oprecht en uitgesproken leven.
Het leven is ingewikkeld. Attitude is het zich recht wanen van het kromme
hout. Attitude is de persoonlijke stijl waarmee je een strik knoopt rond het
tekort en het verlies.
