woensdag 24 december 2014

mijn woordenboek 402



AUSPUTZER



De halve finale tussen Italië en West-Duitsland op het WK in Mexico in 1970 is een van mijn verste televisievoetbal-herinneringen. Ik was acht en herinner me nu het bleke zwart-wit, een zinderende hitte, de korte schaduwen. Het was een legendarische wedstrijd – toch heb ik nu wat opzoekingswerk nodig om enkele feiten en cijfers te reconstrueren. Maar eerst dit: ik herinner me zeer duidelijk, en heus niet enkel door beelden die ik veel later eens in een of ander overzicht heb teruggezien, een Duitse verdediger die in ik weet niet meer de hoeveelste verlenging de wedstrijd uitspeelt met zijn arm in een mitella. Die held was de toen 24-jarige Franz Beckenbauer, geboren in 1945, laatste man van de Manschaft, ofte de libero of, zoals dat in het Duits veel mooier klinkt, de Ausputzer. Centraal en voor de eigen verdediging, vangt de laatste man de spits van de tegenpartij op, zet de buitenspelval uit en dirigeert de wederopbouw die de eigen aanval moet inzetten.

De Duitsers verloren de match, die ze niettemin achteraf heel sportief het Jahrhundertspiel zijn gaan noemen, met 3-4. Schnellinger scoorde de gelijkmaker (1-1) in de voor Duitsland gebruikelijke laatste minuut van de reglementaire speeltijd, die na de vroege 1-0 (Boninsegna) voor het grootste deel was ingevuld met het catenaccio genaamde resultaatgerichte antivoetbal van de Italianen. Ausgerechnet Schnellinger, riep de uitzinnige Duitse verslaggever volgens Wikipedia bij de gelijkmaker: omdat deze back bij AC Milan zijn boterham verdiende, en ook het beleg ertussen. In die tijd was het nog niet gebruikelijk dat de beste spelers van een land in den vreemde speelden. De verlengingen verliepen met wisselende kansen: 1-2 voor Duitsland, daarna 2-2, 3-2 en 3-3. 

Beckenbauer had al in de 65ste minuut zijn sleutelbeen gebroken maar kon niet meer vervangen worden omdat alle wisselspelers al waren opgebruikt. Uiteindelijk scoorde Gianni Rivera de winning goal voor Italië. Het springerige gejuich na elk doelpunt in die knotsgekke verlengingen contrasteerde met de traagheid en loomheid van de uitgedroogde spelers. Aan drinkstops had toen nog niemand gedacht.

Franz Beckenbauer, die op latere leeftijd fysiek heel erg begon te gelijken op mijn jeugdvriend Bart C., die ik inmiddels al lang uit het oog verloren heb, startte na zijn voetbalcarrière een steile opgang in de gelederen van de voetbalbobo’s en is nu iets hoogs en belangrijks bij Bayern München en in de Fifa. Misschien moet er daar ook wel eens flink ausgeputzt worden, in die hogere regionen.

In korte broek onder een zenitale Mexicaanse zon of met bril en maatpak op een tribune van een uitgeregende West-Europese voetbaltempel, der Kaiser bleef en blijft altijd zijn waardige en efficiënte zelf.