dinsdag 22 oktober 2019

LVO 39



Het boek van Sante reikt een manier aan om een autobiografisch geschrift ook voor iemand die niet speciaal in Luc Sante geïnteresseerd is boeiend te maken. Daarbij is het relevant te weten dat het, aangezien Sante als kind samen met zijn ouders naar de Verenigde Staten uitweek, oorspronkelijk in het Engels werd geschreven voor een Amerikaans publiek. Daardoor bevat het heel wat sociologische en historische uitweidingen over het exotische België en meer specifiek Wallonië. Het boek is ook interessant, toch voor mij, omdat ik heb kunnen vaststellen dat het parallellen bevat met wat ik hier wil doen. Ik heb het over gelijkenissen die een beetje vervelend uitpakken in die zin dat ik heb kunnen vaststellen dat Sante mij voor is geweest met iets wat ik nochtans zonder mij door hem te laten inspireren ook al had bedacht. Het frappantste voorbeeld is wellicht dat hij de emigratie van zijn ouders net als ik een 'Vlucht naar Egypte' noemt. Hij werkt dat weliswaar omstandiger uit, in een vergelijking met het Bijbelse verhaal over Herodus en met een gefantaseerde setting in de woestijn waarbij de Heilige Familie kampeert naast een afgevallen hoofd van een faraobeeld. Maar zijn mythologisering is vergezochter dan de mijne aangezien het kind in zijn geval een toch al iets te gevorderde leeftijd had bereikt: Sante is van 1954 en zijn ouders maakten de oversteek in het begin van de jaren zestig – hij zal niet, zoals ik en zoals ook de Zoon van God, in doeken gewikkeld in een mand zijn getransporteerd. Anderzijds zijn tijdstip en richting van de westwaartse migratie dan weer opvallend gelijktijdig en gelijklopend met de migratiebeweging, op de vlucht voor onheil, van mijn ouders, zij het dat hun reis minder vér strekte.

Dat je niet zomaar beelden of metaforen uit een boek kunt overnemen, daarover bestaat geen twijfel. Wie zijn bron niet vermeldt, bezondigt zich aan plagiaat. Maar wat doe je als je een beeld dat je zelf hebt bedacht in een eerder geschreven boek aantreft? Moet je dan je vondst inleveren? Je kunt, als je het niet doet, alsnog van plagiaat worden beschuldigd, natuurlijk. Daarom kon ik niet anders dan even ingaan op het boek van Sante. Of ik had mijn verwijzing naar de 'Vlucht naar Egypte' moeten weglaten – maar dan kon dan weer niet want in mijn moeders verwijzing naar de Bijbel steekt een ironie die iets zegt over de gelatenheid waarmee zij haar lot aanvaardde, niet anders kon dan het aanvaarden, en over het karakter van mijn moeder en haar verhouding tot de in haar jonge jaren nog alles overheersende religie.

(wordt vervolgd)
Lees hier LVO vanaf het begin