De ondraaglijke lichtheid van ‘De ochtend’
Bij het ontwaken
is het inhibitiepeil laag. Aangeleerde impulsen moeten al eens wijken voor
ingebakken impulsen. En zo kan het gebeuren dat ik nog half slapend naar de
aanknop van mijn radio tast vanwege mijn ingebakken, nog niet door mediaverdriet
weggesleten nieuwshonger. Er is een nieuwe dag, misschien is er vannacht iets
gebeurd, en dan wil ik dat zo snel mogelijk weten.
En zo kom ik op De ochtend uit, en De ochtend op mij. De ochtend
op Radio 1 van de VRT, de zender die de ontwakende of in de file aanschuivende luisteraar
vanouds vóór het nieuws van acht uur opvangt met de updates en de eerste
interviews van de dag (die het nieuws en het gebabbel tot en met de
agendasetting van het parlement zullen bepalen). Vanouds, maar daar is stilaan
verandering in aan het komen. Ook hier wordt de ingebakken nieuwsreflex weggesleten
en begint het tot mij door te dringen dat ik andere kanalen zal moeten aanboren
indien ik zonder ergernis op de hoogte wil blijven.
Er is om te beginnen de ontstellende hoeveelheid reclame. Staatszender of niet, en dus in Vlaanderen eigenlijk reclamevrij: op dit druk beluisterde uur van de dag worden er enorm veel reclameboodschappen uitgezonden. Ik heb het nooit geturfd, maar ik schat dat er tussen zeven en acht uur tegen de tien minuten van de zendtijd in reclame opgaan. Het gebeurt steeds vaker dat ik, om het reclameblok te vermijden, om vijf voor het uur de radio uitzet, vervolgens vergeet hem weer aan te zetten, en op die manier het nieuws mis – reden nochtans waarom ik aanvankelijk de radio had aangezet.
Maar alsof dat al
niet erg genoeg is, hebben de presentatoren er blijkbaar een erezaak van
gemaakt om serieuze luisteraars zo vlug en efficiënt mogelijk van zich af te
stoten. Sinds enige tijd doorspekken ze hun interventies met grapjes en luim,
met over-en-weer getutoyeer en het elkaar met de voornaam aanspreken,
referentietjes aan hun privélevens, geginnegap naar – soms verbouwereerde –
correspondenten aan de telefoonlijn, kortom met een ondraaglijke lichtheid die
ver staat van het sérieux dat ik van een duidingsprogramma verwacht.
Luister welke
ongein en gebrek aan ernst ik deze ochtend tussen half zeven en vijf voor zeven heb moeten aanhoren.
Ik viel binnen in
een telefoongesprek met Michiel Vos in New York die aan het vertellen was dat
de aangekondigde halve meter sneeuw ginds niet
was gevallen. Dat was dus het nieuws, dat er geen nieuws was, en in de
studio vond Xavier er niets beters op dan Michiel Vos uit te wuiven met de toch
wel redelijk cynische quote ‘Dan bellen we je terug als er wél nieuws is.’ Het
volgende item is een nieuw boek van de Nederlander Ekke Overbeek over de Poolse
Europese president Donald Tusk. Overbeek krijgt een minuut of vier, een
eeuwigheid dus, om uit te leggen wie Tusk was en is. Geboren in Gdansk,
opgegroeid met het rumoer van de onderdrukte arbeidersopstanden, de oprichting van
Solidarnosc op de eerste rij meegemaakt, enzovoort. Dat is allemaal erg goed,
maar dan is het, naar Xaviers smaak, tijd voor een anekdote. ‘Vertel eens,’ zo
spreekt hij tot Ekke, ‘Donald heeft toch op bijzondere wijze zijn huwelijk
gered?’ En dus moet Overbeek de politiek en de recente geschiedenis van Polen laten
voor wat ze zijn en vertellen dat Donalds vrouw op een gegeven ogenblik vond
dat haar man te veel met politiek en te weinig met hun kind bezig was. Donald
had niet eens de tijd om met het kind een sledetochtje te maken. Zij had genoeg
van Donald. Donald begreep dat hij dringend een slede moest zien te versieren
als hij zijn huwelijk wilde redden. Hij ging op pad en keerde terug met een
slede en slaagde erin om zijn echtgenote te vermurwen. Aan dit verhaaltje gaan
nog eens twee minuten op. Xavier, altijd met een oog op de reclameklok, rondt
af: ‘Wij onthouden hiervan hoe men zijn huwelijk kan redden door een slede in
huis te halen.’ En hij zet de nieuwste plaat van Vaya – ‘Jan Becaus zou “Baya” zeggen’
– Con Dios op. Die plaat klinkt heel vermoeid en is getiteld Look At Us Now.
Dat is het punt
waarop ik de radio heb uitgedaan, want na die plaat volgt toch maar de reclame
aangezien het inmiddels vijf voor zeven is. En ik heb ook dit keer vergeten hem
opnieuw aan te zetten. Mijn definitieve afscheid als trouwe luisteraar van de
ochtendradio is nakende.
