20 november 2001
Lees! Duik onder in je boeken! Alle tijd die je aan lezen besteedt, hoef
je niet te leven. Hou een boekhouding bij van je omgang met boeken. Klamp je
vast aan de getallenkabbala van paginering en hoofdstuknummers en aantallen
gelezen boeken… Veranker jezelf in een geruststellende parallelwereld van
citaten. Laat de stemmen van je geliefkoosde personages voor jou spreken, zodat
niemand nog iets hoeft te verwachten van wie je werkelijk bent. (Of niet bent –
wat doet het er overigens toe aangezien je vaak minder wérkelijk bent dan die
personages.)
‘Terwijl de geliefde de realiteit van de liefde belichaamt, en daarmee
gedoemd is om teleur te stellen, biedt de prostituee een representatie van de
liefde, dat wil zeggen een hulpmiddel om te kunnen dromen.’ Simon Leys, geciteerd
door Julian Barnes, Iets aan te geven?,
162.
Humphrey Bogart wauwelt op een gegeven ogenblik in The Barefoot Comtessa (1954, hopeloos verouderd – en ik kijk hem
dan ook niet uit): ‘A script has to make sense – life doesn’t.’ Hij zegt niet:
het leven heeft geen zin, maar wel: het leven hoeft geen zin te hebben. Nuance!
Harry Mulisch, De ontdekking van de
hemel, 142: Poolse kinderen wuiven eind jaren zestig naar een passerende
trein. Ik herinner me, heel vaag, zoiets als kind ook nog te hebben gedaan. Nu doen
kinderen dit niet meer (behalve misschien de allerjongste): wuiven naar
onbekenden op een passerende trein, boot of autobus. Of naar een vliegtuig of
luchtballon. Met enkel het eenvoudige genoegen in de sensatie van het bewegen
en het zich verplaatsen als motivatie. Is het omdat ‘mobiliteit’ toen nog iets
ongewoons was…? Van dezelfde orde was het genoegen dat wij als kinderen hadden
in het meerijden in een auto…
Wat heeft Saturnus met melancholie te maken? (Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel, 153:
‘saturnische melancholie’.)
Het lezen van Barnes’ Iets aan te
geven? zou kunnen leiden tot het lezen van Bouvard en Pécuchet, de biografie van Colette van Francine du
Plessix Gray, de briefwisseling tussen Flaubert en Sand. Via Mulisch’ De ontdekking van de hemel zou je tot het jou onbekende Der Einzige van Max Stirner kunnen komen.
