Ik heb niet alles mee van het verhaal en hier en daar ontsnapt me wel een diepere betekenislaag, maar dit boek bevat zoveel mooie wendingen, verrassende perspectieven, ‘schone’ zinnen en zoveel puur vertelplezier, dat zelfs met een onvolledig begrip De kus van Esau van Meir Shalev mij zal bijblijven als een absoluut meesterwerk. Het is zo sterk, zo mooi, dat ik op den duur zelfs niet meer verlangde naar een volledig begrip. Ik savoureerde bladzijde per bladzijde, zin per zin, en verloor het geheel bijna uit het oog. Waar gaat die verhaallijn heen, wanneer wordt die vraag opgelost, waar stond alweer de passage waar dit element naar verwijst, wat is het boek waarop dit een allusie is, wat is het verband tussen de 73 hoofdstukken en de drie verhalen vooraan, in het midden en achteraan…? Veel vragen blijven onopgelost, ja, meer zelfs dan er antwoorden zijn gevonden, maar dat stoort zeker niet. En op een gegeven ogenblik sla je de laatste bladzijde om en je denkt: ja, dat was onvermijdelijk. Dit boek is ook daarin als het leven zelf. Dat vollere begrip komt er wel bij een tweede, een derde, een vierde lezing. Zeker die tweede lezing, het hérlezen, ben ik dat boek verschuldigd… Wat een verrukking: achterblijven met het gevoel dat je nog niet alles méé hebt, en niet eens daarover verontwaardigd zijn. Neen, ik ben precies daar blij om. Het betekent namelijk dat ik nog terug mag, dat ik nog eens in datzelfde boek kan onderduiken, dat ik er mezelf nog eens een week of drie in kan verstoppen…
