OLIE OP HET VUUR
Een niet vernietigde videoband met daarop uitermate bezwarend materiaal, een reünie, een chantage. En dat alles op een eiland waar niemand af kan. Ik ben de eerste om het ermee eens te zijn dat een nuancering in de #metoo-polarisering meer dan nodig is, maar of het met Twee zomers van Tom Lenaerts en Paul Baeten zal lukken, lijkt mij, na het bekijken van de eerste aflevering, twijfelachtig. Integendeel, de prestigieuze (en nogal pretentieus aangezette) zesdelige VRT-fictieserie dreigt nog olie op het vuur te gooien.
Of het zou moeten zijn dat de vijf volgende afleveringen een kentering brengen, met een vervrouwelijking van het standpunt en een minder scherpe focus op het whodunit-gehalte. (Door de aandacht toe te spitsen op dit wie-heeft-het-gedaan gaat onvermijdelijk de meeste aandacht uit naar het feit dat een van de mannen in het gezelschap nu blijkbaar verveeld zit met het feit dat er alsnog onfrisse zaken aan het licht zouden komen in verband met de seksueel getinte ongein van dertig jaar geleden).
Het minste wat je kunt zeggen is dat de timing van Twee zomers nogal gewaagd is. Om niet te zeggen ongepast. We zitten midden in een tsunami van onthullingen en aanklachten in verband met grensoverschrijdend gedrag – en uitgerekend nu komen Lenaerts en Baeten op de proppen met een entertainment-offspin van deze thematiek, die vergoelijkt wordt met de verantwoording dat ze hopen hiermee het debat te ‘nuanceren’. Dat wil dan zeggen dat er minder in zwart-wit moet worden gedacht – en wat kan dat anders betekenen dan dat slachtoffers wat hun is overkomen niet altijd als onversneden onrecht hebben of moeten ervaren en/of dat daders wat zij hun slachtoffer hebben aangedaan evengoed niet altijd als onversneden grensoverschrijdend hebben of moeten ervaren? Wil Lenaerts zeggen dat daders ook altijd minstens voor een deel slachtoffer zijn, en slachtoffers minstens voor een deel dader?
Het spreekt vanzelf dat dit nu, op dit ogenblik, een bijzonder heikele aangelegenheid is. Bovendien speelt, of Lenaerts dat nu leuk vindt of niet, de zaak-De Pauw mee. Als Lenaerts door middel van zijn fictie nuances wil aanbrengen, dan heeft dat onvermijdelijk implicaties op hoe hij vindt dat wij over de zaak-BDP moeten denken waarin zijn (vroegere?) vriend en vennoot nog maar net is veroordeeld. Het valt in elk geval op dat hij in interviews de voor de hand liggende vragen hierover probeert te omzeilen, zoals in Alleen Elvis blijft bestaan maar ook gisteren in De Standaard: ‘Dat is niet zo. Ik vrees dat dat het gevolg is van mijn naam en de associatie met Bart. Twee zomers gaat niet over machtsmisbruik en stalking, maar over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat zijn twee verschillende dingen. In het hele MeToo-gegeven worden er veel dingen op één hoop gesmeten.’
Spelen chronologieën een rol? Stond het project Twee zomers al op stapel voordat De Pauw aan het hashtagkruis werd genageld? Lagen de budgetten al vast en kon de machine niet meer worden gestopt, of een andere richting uitgeduwd?
We zullen zien hoe het de volgende afleveringen loopt.
Maar ik weet niet of ik daar na deze eerste aflevering nog veel zin in heb. Ik vond er zowat alles ondermaats aan: de karikaturale setting, de schrale dialogen, het stuntelige acteren en – vooral – de regie die er niet in slaagt om mij duidelijk te maken wie wie is in de twee groepen acteurs: de twintigers en wie ze dertig jaar later zijn geworden, waarbij, uiteraard, dezelfde personages door andere acteurs worden gespeeld.
Neen, ik houd mijn hart vast en ben heel benieuwd naar de reacties op deze reeks. Dat Lenaerts zich alvast indekt met de opmerking dat hij het scenario door acht vrouwen heeft laten screenen zegt in elk geval al iets over minstens het besef dat hier heel wat gevoeligheden meespelen die het filmisch-artistieke verre overstijgen.
