190710
(…) * Ik hoor vanmorgen, tijdens het fietsen, Koen Peeters
op de radio. Dat zet mij ertoe aan om aan zijn
Kamer in Oostende te
beginnen. Op bladzijde 17 lees ik iets grappigs en ik schrijf hem daarover een
Messengerbericht: << "Nu draagt iedereen een legitimatiekaart aan
een lint om de hals, of aan een elastiek aan de riem. Ik doe dat nooit, ook al
is het verplicht." Haha, ik doe dat ook nooit. De kleine anarchie van de
ambtenaar! Net hoofdstuk 3 van je nieuwe boek gelezen. Prachtig, oog hebben
voor de kleur van verfschilders. Vanmorgen op de fiets naar de radio
geluisterd. Je kwam wat afstandelijk over, vond ik. Maar toch was het mooi. Het
ga je goed! Groeten uit Brugge>>, met als PS: <<ik bedoelde
natuurlijk verfschilfers, geen schilders!>>. Hij bedankt mij hiervoor.
Later op de dag lees ik verder in dat boek. En op bladzijde 48 zie ik dat
Peeters zich moeite getroost om te delen in Els Snicks fascinatie voor Joseph
Roth. ‘Hoe wanhopig, verbeten, verontwaardigd kun je en moet je schrijven over
je persoonlijke noodlot, in een wankelende tijd, wanneer alles uiteenvalt?’ Ik
vraag me daarbij af in welke mate Peeters het heeft over zijn eigen lot, zijn
eigen tijd. * Koen Peeters loopt in Oostende Eric de Kuyper tegen het lijf. Hij
heeft het over diens verzamelingen en, zegt Peeters, ‘Net zo was zijn verleden
een lange reeks van aaneengeplakte scènes, kleine verhalen, nevengeschikte
losse details.’ (72) Het moge duidelijk zijn dat Peeters het hier ook over
zichzelf heeft. Hij ziet in wat hij ziet de spiegels waarin hij zichzelf
spiegelt. Dat nevenschikken is belangrijk, zoals al vijf bladzijden eerder
bleek toen hij een ‘kimbangistische’ fanfare observeerde: ‘Nooit stoppen ze, en
ook al is het iets anders dat ze dan spelen, alles past in het tempo, de juiste
cadans, een kunstige nevenschikking (…)’ (67). En Peeters heeft het dan al,
logischerwijs, ook over zijn eigen schrijven gehad: ‘Ik denk dat ik een tempo,
een zekere cadans moet vinden. Er is een juiste, kunstige nevenschikking
mogelijk van de feiten (…). Ik moet het alleen maar in de juiste volgorde
zetten.’ (61) Dat is wat Peeters doet: observeren, oprapen, verzamelen. Maar
dan begint het echte werk, het in de juiste volgorde plaatsen van al die
trouvailles
en feiten. Het componeren. Kunstig en juist gaan samen. Andere kunstenaars
worden met dezelfde taak geconfronteerd. Ook Ensorkenner Xavier Tricot (zijn
voornaam wordt niet genoemd, waarom niet?) is ‘gedreven’, zoals elke verzamelaar,
‘door het verlangen naar volledigheid’ en heeft daarom ‘een scherp oog voor
kleine gebeurtenissen, coïncidenties, accidentjes of fouten die iets onthullen’
(85-86). Al die akkefietjes ‘zijn significante gebeurtenissen’ – en Tricot moet
de betekenis die ze in zich dragen ontcijferen door ze op een juiste manier te
combineren, de ‘mogelijke verbindingen’ te onderzoeken’ (
ars combinatori),
en zo misschien te stuiten op ‘een niet toevallige synchroniciteit’ (87). En
alsof het dan nog niet duidelijk genoeg is, geeft Peeters nog een bijna
expliciete gebruiksaanwijzing: ‘de plaatsen in de kleine Oostendse atlas vallen
samen, levens lijken zich te herhalen, kunstenaars worden besmet door andere
kunstenaars. Het houdt nooit op. Terwijl Tricot Ensor bestudeert en over hem
vertelt, lijkt hij zijn eigen leven te betasten.’ (95) Zoals Peeters het zijne
betast
wanneer hij over Broucke, Tricot, Spilliaert et tutti quanti vertelt. Maar dat
zei hij eigenlijk al een zevental bladzijden eerder: ‘Als we kunst willen
begrijpen, moeten we ons verdiepen in het kunstenaarsleven, en komen we onszelf
en passant onvermijdelijk tegen.’ (88) *
