woensdag 23 maart 2016

vierenvijftig 164


16 maart 2016

woensdag

BIJZONDER

Moet een leven bijzonder zijn om het te vertellen? Maar anderzijds: is niet elk leven bijzonder? Of bijzonder genoeg om te vertellen?

Zowel Ted Hughes als Aleksandar Hemon hebben het over het schrijven als middel om trauma’s te helen. Maar, zegt Hughes, iedereen heeft zijn trauma’s. Hij lijkt te suggereren: iedereen kan zijn schrijven rechtvaardigen. De rechtvaardiging voor een schriftuur ligt niet in het al dan niet bijzonder zijn van een leven want dat is élk leven. De rechtvaardiging voor een schriftuur ligt in de kwaliteit van het schrijven. In het vermogen te troosten, en waarin anders dan in schoonheid is dat vermogen gelegen?

In het hoofdstuk waarin Hemon het heeft over het helende schrijven, vertelt hij over zijn zieke dochter, een kind dat nog geen tien maanden oud is. Het zijn aangrijpende bladzijden. Maar is het goede literatuur? Is het aangrijpend omdat het verhaal aangrijpend is, of is het aangrijpend omdat het goed geschreven is?

Aleksandar Hemon vertelt ons in Het boek van mijn levens wie hij is. Hij vertelt over zijn jeugd in Sarajevo, zijn ouders, zijn vrienden en eerste vriendinnetjes. Het voetballen op straat, het schaken met zijn vader. Hij is tegen de twintig wanneer die stad, in 1993, onder beleg komt te liggen. Toevallig is Aleksandar dan net met een beurs het land uit, naar de Verenigde Staten. Hij blijft daar, zij het dat hij wel last heeft van schuldgevoelens: moet hij niet samen met zijn vrienden van weleer zijn stad, en dus ook zijn verleden, helpen verdedigen? Hemon beschrijft hoe weinig evident het is om in Amerika te integreren, aan een slechtbetaalde job te geraken, vrienden te maken. Hij trouwt en scheidt en geraakt aan lager wal. Hij begint te schrijven en ontmoet dan de liefde van zijn leven. Twee kinderen, waarvan er eentje ziek is...

Een geaccidenteerd bestaan, al bij al, en zeker het vertellen waard. Hemon beschrijft het vlot, al zal het, dat voel ik nu al, zó weer weg zijn. 

(Ted Hughes, Ik wil nooit vergeven worden en Aleksandar Hemon, Het boek van mijn levens) ¶