2 maart 2016
woensdag
PRIVACY
 |
| © Internet Archive Book Images |
Je bent, tot op zekere hoogte, wie je geweest bent. Je
geschiedenis bepaalt je identiteit. Veel
meer, zo lijkt me, dan je toekomst: wat je verlangt, wat je vreest, wat je
verwacht. Dat is allemaal nog onduidelijk, onzeker, abstract. Wat, daarentegen,
geweest is, is geweest. Daar valt niet meer op af te dingen. Het geheugen
vervormt en kleurt bij, weliswaar. Maar de geschiedenis, ook de persoonlijke
geschiedenis, is toch in hoge mate objectief.
Iemand moet de verhalen vertellen. De familiehistories doen
zich voor, worden aangedikt en opgesmukt, in een narratieve structuur gepropt –
en vervolgens onthouden, doorgegeven, overgeleverd. De aanhoorders leveren zich
graag uit aan wie zich geroepen voelt om te vertellen. Zij weten (zonder het
echt te beseffen) dat zij voor een deel zullen worden wat hier wordt
opgeroepen.
Overleveren om te overleven.
Er zijn families en, bij uitbreiding, culturen waarin niet
genoeg verhalen voorhanden zijn omdat er niet genoeg wordt verteld. Mijn
familie, zo realiseerde ik mij onlangs, is zo’n familie zonder vertellers. En
onze cultuur is, vrees ik, in hetzelfde bedje ziek. Er wordt niet meer
geluisterd naar vertellers. Het leven is een luidruchtige party geworden en de
vervelende oom die tegen het glas tikt en rechtstaat om een anekdote of witz te
berde te brengen wordt hoogstens met een zucht getolereerd. Dergelijke families
en culturen lijden aan een gebrek aan realiteit.
De verhalen die wel nog circuleren, zijn stereotiep. Niet de
cinefiele film of de moeilijke roman met de diep uitgewerkte karaktertekening,
de onvoorspelbare intrige en de essentiële catharsis maar wel gratuit
opgebouwde soaps leveren de catalogus van beschikbare, immer schematische
plotwendingen. Weinigen brengen nog tijd op voor een genuanceerde Bildung. Voor detaillering, couleur
locale en revelerende wendingen wordt maar weinig ruimte meer voorzien. We
worden één grote familie, nergens thuis. Zeer herkenbaar, zonder geheim.
Dat zeggen we dan ook, dat we geen geheimen hebben. Privacy
is voor ons geen probleem. ¶
