woensdag 9 maart 2016

vierenvijftig 150


2 maart 2016

woensdag

PRIVACY

© Internet Archive Book Images
Je bent, tot op zekere hoogte, wie je geweest bent. Je geschiedenis bepaalt je identiteit.  Veel meer, zo lijkt me, dan je toekomst: wat je verlangt, wat je vreest, wat je verwacht. Dat is allemaal nog onduidelijk, onzeker, abstract. Wat, daarentegen, geweest is, is geweest. Daar valt niet meer op af te dingen. Het geheugen vervormt en kleurt bij, weliswaar. Maar de geschiedenis, ook de persoonlijke geschiedenis, is toch in hoge mate objectief.

Iemand moet de verhalen vertellen. De familiehistories doen zich voor, worden aangedikt en opgesmukt, in een narratieve structuur gepropt – en vervolgens onthouden, doorgegeven, overgeleverd. De aanhoorders leveren zich graag uit aan wie zich geroepen voelt om te vertellen. Zij weten (zonder het echt te beseffen) dat zij voor een deel zullen worden wat hier wordt opgeroepen.

Overleveren om te overleven.

Er zijn families en, bij uitbreiding, culturen waarin niet genoeg verhalen voorhanden zijn omdat er niet genoeg wordt verteld. Mijn familie, zo realiseerde ik mij onlangs, is zo’n familie zonder vertellers. En onze cultuur is, vrees ik, in hetzelfde bedje ziek. Er wordt niet meer geluisterd naar vertellers. Het leven is een luidruchtige party geworden en de vervelende oom die tegen het glas tikt en rechtstaat om een anekdote of witz te berde te brengen wordt hoogstens met een zucht getolereerd. Dergelijke families en culturen lijden aan een gebrek aan realiteit.

De verhalen die wel nog circuleren, zijn stereotiep. Niet de cinefiele film of de moeilijke roman met de diep uitgewerkte karaktertekening, de onvoorspelbare intrige en de essentiële catharsis maar wel gratuit opgebouwde soaps leveren de catalogus van beschikbare, immer schematische plotwendingen. Weinigen brengen nog tijd op voor een genuanceerde Bildung. Voor detaillering, couleur locale en revelerende wendingen wordt maar weinig ruimte meer voorzien. We worden één grote familie, nergens thuis. Zeer herkenbaar, zonder geheim.

Dat zeggen we dan ook, dat we geen geheimen hebben. Privacy is voor ons geen probleem. ¶