De eerste foto, van de kapel van Ronchamp, toonde ik
in een
vorige aflevering van dit overzicht. Ik had het toen over het fotograferen
van monumenten. De tweede foto toont een gedeelte van een brug – niets belangrijks,
maar wel iets monumentaals. Monumentaal in een ándere betekenis: hoe iets, mits
op de juiste manier gepresenteerd, in een beeld alle aandacht naar zich toe
trekt. Iets heel kleins kan ook monumentaal in beeld worden gebracht.
Beide foto’s zijn duidelijk verwant aan elkaar, maar
verschillen toch erg. Ze zijn verwant vanwege de inhoudelijke gelijkenissen, en
de plaats waar de inhoudelijke elementen zich in het beeld bevinden: kapel en
brugpijler vormen de linkerrand van het beeld, er is een schaduwpartij, we zien
ook bladerloze bomen, gras en een grotendeels onbewolkte lucht. Groot verschil:
de aan- en afwezigheid van mensen, en de horizonlijn: recht naast de kapel,
scheef in de brugfoto. Maar nog groter is het verschil in de intentie waarmee
de foto’s werden gemaakt. Voor de kapelfoto deed de fotograaf zijn best om
alles zo evenwichtig mogelijk in beeld te brengen. De reden waarom hij aan de
kapel een ondergeschikte rol toebedeelde, is dat hij de valstrik van het nietszeggende,
louter documentaire, eigen aan het fotograferen van monumenten, wilde vermijden.
De brugfoto is in grote mate het resultaat van toeval: de fotograaf, die aan
het fietsen was, maakte hem impulsief met een handcameraatje. Het resultaat lag
hier niet al op voorhand vast, maar bleek pas achteraf. De brugpijler vervult
een andere rol dan de kapel: samen met de onderkant van de brug, de lijnen op
het wegdek en de witte verlichtingspaal ter rechterzijde vormt hij, naast het
eigenlijke kader van de foto, een tweede, schuin kader.
Verwante inhoudelijke elementen, verschillende
intenties. Totaal verschillende foto’s, die toch naast elkaar, gecombineerd,
iets genereren wat ze elk op zich niet in zich hebben.
Ronchamp –
070405
Lissewege – 070325
