Het verhaal lijkt wel Les risques du métier revisited. Lucas (Mads Mikkelsen), van beroep kleuteronderwijzer, wordt beticht van intieme handelingen met een vierjarig kind. De aanklacht is op niets gegrond, maar de goegemeente gaat er wel in geloven en Lucas wordt als zondebok uitgebannen uit de dorpsgemeenschap. De door vereenzaming, werkdruk en allerlei frustraties opgehoopte stress vinden in de agressie ten aanzien van dit onschuldige individu een uitlaatklep – en op die manier wordt dit individuele verhaal natuurlijk ook een metafoor voor heel onze westerse samenleving. Maar het is toch in de allereerste plaats een studie in groepspsychologie. Lucas wordt op een uitermate wrede manier uitgestoten, zelfs door zijn beste vriend én door zijn geliefde, de allochtone poetsvrouw van de kleuterschool die de plaats van Lucas’ ex had ingenomen. Enkel Lucas’ zoon blijft trouw in zijn vader geloven, maar hij pakt de verdediging tegen de boze buitenwereld onhandig aan.
Uiteindelijk komt alles min of meer goed. Er is eerherstel, maar dat komt er niet echt van harte. Vinterberg toont op prangende wijze aan dat de smet van de valselijke beschuldiging onuitwisbaar is.
Jagten is een sombere film. Er zijn in de menselijke verhoudingen lichtpunten, maar die zijn toch maar dunnetjes gezaaid. De meeste medemensen laten zich op een weerzinwekkende manier leiden door primitieve, groepsgestuurde impulsen. We leren veel over onszelf, hoe wij vaak al te conformistisch zijn, ondoordacht stigmatiseren, individuen uitstoten, de roep van de kudde volgen, in staat zijn ons te laten meesleuren door lieden die wensen te polariseren, die ons manipuleren, die onze mening diepgaand vormen en misvormen. We hoeven het maar op het huidige politieke klimaat toe te passen en we weten meteen hoe relevant deze film is.
Vinterberg toont aan hoe schaars in onze zogenaamd welvarende ‘samenleving’ het werkelijke contact is – werkelijk contact dat ook, letterlijk, als fysiek contact dient opgevat. Hoe moeilijk het is geworden om elkaar aan te raken – een ouder een kind, volwassenen elkaar – zonder daarvoor tegen draconische sancties te moeten aanlopen. Een handdruk, een schouderklop, een omhelzing, een kus: als ze nog voorkomen in het intermenselijke verkeer, worden deze gebaren niet zelden overdreven geseksualiseerd, geperverteerd, als onecht voorgesteld of in de veilige mal van de formalismen teruggedrongen. Ze zouden nochtans onze fundamentele eenzaamheid iets draaglijker kunnen maken. Ze zouden ons nochtans wat kunnen verwarmen. Ze zouden ervoor kunnen zorgen dat we elkaar beter kunnen verdragen en zelfs dragen.
Dat dragen zorgt voor een van de mooiste momenten in de film. In het begin schenkt het kind, op de vlucht voor de ruzies van haar ouders, haar vertrouwen aan Lucas. Hand in hand stappen het meisje en de man op school af en ze volgen daarbij de lijnen op de weg. Ze maken er een spel van: Lucas maakt het meisje wegwijs in het netwerk van lijnen die overal getrokken zijn. Dat spel wordt na het incident dat hem zoveel zal kosten, onder meer het vertrouwen van dat kind (een vertrouwen dat wederzijds was), onmogelijk. Maar na het herstel kan het opnieuw: het kind is wel nog in staat met nieuwe ogen te zien. Dan staan Lucas en het kind aan weerszijden van een keukenvloer met heel kleine tegeltjes. De voegen tussen de tegels vormen een zeer fijn netwerk, een waarvan de lijnen zo dicht op elkaar liggen dat je er niet over kunt stappen zonder de – ondoorgrondelijke – regels van het spel te overtreden. Daarom moet het kind over deze tegelvloer heen gedragen worden. Lucas pakt het kind op en draagt het als een Sint-Kristoffel over de ‘gevaarlijke’ tegelvloer. Hij trotseert opnieuw het gevaar om van een ongeoorloofde aanraking te worden verdacht. Vinterberg toont in deze scène met formidabele precisie dit toch moeilijk in beeld te brengen geloof en vertrouwen achter de ‘onschuldige’ aanraking.
Jagten mag dan misschien in de geschiedenis van de cinema geen onmisbare film zijn, het is er wel een die ons veel over onszelf leert en die daarin behoorlijk genadeloos is.
