Meyrem Almaci deelde vorige zondag op Facebook een tekst waaruit moest blijken hoe weinig vertrouwen een kind van veertien tegenwoordig heeft: 'Je mag nooit iemand vertrouwen', orakelt het joch en hoe een kinderhart al zo vroeg verknoeid kan zijn, daar gaat die tekst over.
Het toeval wou
dat ik die dag op een bank op de oever van het kanaal van Brugge naar Oostende
was gaan zitten. Met een schetsboekje en een boek. En een fototoestel waarin ik
had vergeten de geheugenkaart terug te steken die ik er kort tevoren had
uitgehaald. Dat zou ik me nog beklagen, maar het uurtje dat ik daar heb gezeten
zal ik mij toch herinneren omdat ik er hier over zal vertellen.
De zitbank die
ik had ingepalmd is over een lange afstand de enige die de Provincie
West-Vlaanderen er heeft geïnstalleerd. Een al wat oudere man – ik schat hem
een jaar of zeventig – komt aangestapt. Poedel aan de leiband. Natuurlijk mag
hij naast mij wat komen uitblazen.
‘Toch jammer
dat ze hier maar één bank hebben geplaatst,’ is zijn openingszin. Drie kwartier
later ben ik al veel minder geneigd dat te beamen want ik besef dat we niet met
elkaar zouden gesproken hebben als er twee banken waren geweest. Fysieke
nabijheid is dezer dagen een zwaar onderschatte kwaliteit.
Wonderlijk,
hoeveel je van een mens te weten komt in amper drie kwartier. Ik wou dat ik het
gesprek had opgenomen. Dan kon ik het hier helemaal uitschrijven. Dat zou, echt
waar, de moeite waard zijn geweest.
De man heeft
een rijzige gestalte en wat je noemt edele gelaatstrekken. Een forse, scherpe
neus op een getekende kop. Zijn hele voorkomen vloekt met de wat sjofele rode
windjack en zeker met het onnozele poedelhondje aan de leiband. Zoals vaak met
hondenbezitters vormt het beest het aanknopingspunt. Een schuw dier is het, met
een asielverleden. In de loop van het gesprek kom ik, meestal deducerend, te
weten dat de man zijn hele carrière een tamelijk hoge functie heeft bekleed in
een petrochemisch bedrijf, dat hij lange tijd in Brussel heeft gewoond en dat hij kinderen heeft (die hem wellicht niet
al te vaak komen opzoeken). Hij is weduwnaar, stel ik mij voor omdat ‘moeder de
vrouw’ niet één keer ter sprake komt en dus in zekere zin wordt doodgezwegen,
maar eigenlijk doet het er niet toe. We praten honderduit. Over de dagelijkse
wandeling en dat het jammer is dat er maar één bank is (quod non dus),
over hoe mooi het hier wel niet is, over de jeugdwerkloosheid, over het
onveiligheidsgevoel, over bootvluchtelingen en asielzoekers, over milieuvervuiling
en klimaatopwarming, over hoe het voetbal de voorbije decennia is geëvolueerd
van een volkse sport naar een geldmachine. We zijn het erover eens dat het een
voorrecht is om hier geboren te zijn en dat de komende generatie het moeilijker
zal hebben.
De man lijkt
me streng en principieel maar toch zachtaardig, hij is voorkomend en helemaal
niet opdringerig. We spreken een beschaafd Nederlands met elkaar en wanneer hij
uiteindelijk opstaat om met zijn hondje op huis af te stappen, steekt hij mij
een stevige hand toe.
Ik schud die
hand, zij het met gemengde gevoelens. Want achter het masker van
vriendelijkheid steekt een gekwetste maar ook bange blanke man met –
ongeëxpliciteerde – rechtse sympathieën, een man die na een leven vol
privileges toch nog reden ziet om achterdochtig te zijn. Waar moet het naartoe?
is een vraag die hij wel stelt maar waarvan hij zeker niet meer wakker ligt.
Hij lijkt vastbesloten om te genieten van zijn laatste mooie jaren, maar
onderhuids sluimert er toch verbittering. En eenzaamheid.
Een aak
passeert. ‘Spes salutis’ heet het ding. Het vervoert gas. Je kunt zo’n toeval
niet bedenken.
Een van de
laatste vragen die ik de man stel – ook nu weer stel ik alle vragen – is of hij
‘s voormiddags naar het voorzittersdebat in De Zevende Dag heeft gekeken. Dat
heeft hij inderdaad. Hij is overigens bijzonder goed geïnformeerd, heb ik al
gemerkt. Ik vraag hem wat hij ervan vond. Zijn antwoord is verbazend
simplistisch en doet pijn: ‘Ik vertrouw niet een van hen.’
Ik ga er niet
op in. Ik wil de man niet uit zijn tent lokken door met partijpolitieke
voorkeuren en aversies te schermen. Het is goed geweest zo.
Terug thuis
vind ik de Facebookpost van Meyrem Almaci met de link naar die getuigenis van
dat achterdochtige kind. Ik plaats, bij wijze van reactie, een korte verwijzing
naar mijn ontmoeting. Ik besef uiteraard goed dat ook de Groen-voorzitster, hoe
zal ik het zeggen, betrokken partij is.
Het valt mij op hoeveel mensen er positief op reageren.
Ik vind het
opmerkelijk dat er niemand zegt: ‘Zeg, onze Meyrem is toch wel te vertrouwen?’
Gelukkig maar want daar ging mijn opmerking helemaal niet over. Natuurlijk is
Meyrem te vertrouwen. En John ook. Maar ik had het over iets anders. Ik had het
over het verband dat er mogelijk bestaat tussen wat dat kind van veertien voelt
en zegt, en de inconsequentie van die man op die enige bank aan het kanaal, die
in één en hetzelfde gesprek zegt dat we in de best mogelijke aller werelden
zijn geboren en dat hij daarin een goed leven heeft gehad, maar ook dat geen
enkele van de bewindslieden te vertrouwen is.
