EEN IDEALE OPVOEDING
De film van Matt Ross gaat over een gezin (vader plus zes kinderen) dat zich, Into the Wild-gewijs, heeft teruggetrokken uit de samenleving en in een verre wildernis een soort van autarkisch heremitisch experiment aangaat. De kinderen leven in de natuur, lezen en passant goede boeken en genieten een stevige, gedisciplineerde opvoeding die gebaseerd is op creativiteit, respect voor de natuur en mensenrechten, en op de kunst van het overleven in extreme omstandigheden. De zes kinderen floreren, de vader, Ben Cash (Viggo Mortensen), wordt door hen graag gezien en straalt autoriteit uit (het ene staat niet los van het andere), en de moeder schittert door afwezigheid. Want wat is er aan de hand? De moeder is opgenomen in een psychiatrische instelling, waar ze uiteindelijk de hand aan zichzelf slaat. Het gezin moet, zich verplaatsend in een autobus (zoals er ook een een rol speelt in de roman van Jon Krakauer), naar de begrafenis – en daar krijgt het verhaal een wending want in de bewoonde wereld is het niet langer mogelijk om afstand te bewaren tegenover alle verderfelijke invloeden van de beschaving. Pubers die gsm’en aan tafel, die zich te buiten gaan aan verslavende geweldgames en die niet, zoals de achtjarige dochter van kersverse weduwnaar Ben, de Amerikaanse Constitution niet alleen uit het hoofd kennen maar er ook een zinnige duiding weten te geven.
Uiteraard is de film op veel punten totaal onwaarschijnlijk, maar ik zie hem als een allegorie, een sprookje. En in sprookjes is veel mogelijk – daar zijn het sprookjes voor.
Een van de momenten uit de film die ik wat langer aan mijn onvermogen om dingen te onthouden wil onttrekken, is een conversatie tussen vader en oudste zoon op de luchthaven. De zoon heeft een toelating voor de universiteit op zak: hij zal dus uit het systeem van zijn vader stappen, de wrede werkelijkheid tegemoet. Ben geeft hem nog een levensles mee – ik transcribeer de dialoog:
VADER:
‘Wees teder als je vrijt met een vrouw. Geniet ervan, maar luister naar wat ze
zegt. Behandel haar met respect en waardigheid, ook al ben je niet verliefd.’
ZOON: ‘Ik weet het.’
VADER: ‘Spreek altijd de waarheid. Wees
nooit benepen.’
ZOON: ‘Ik weet het.’
VADER: ‘Leef elke dag alsof het je laatste
is. Wees gul. Leef avontuurlijk, wees moedig en geniet van het leven. Het gaat
snel voorbij.’
ZOON: ‘Ik weet het.’
VADER: ‘Ga niet dood.’
ZOON: ‘Dat ben ik niet van plan.’
(Vader en zoon duwen hun voorhoofden
tegen elkaar. Een korte stilte.)
VADER: ‘Allez vooruit,
ga nu maar.’
(Vader en zoon gaan uit elkaar.)
En ja, Viggo Mortensen speelt, samen met die zes kinderen, ondanks het bij momenten totaal ongeloofwaardig scenario, de pannen van het dak – een uitdrukking die overigens, bij wie de film helemaal uitkijkt, wat misschien niet elke cinefiel zal doen, een belletje zal doen rinkelen.
Matt Ross, Captain Fantastic (2016)
