notitie 23

DIT SMAAKT NIET NAAR NOG MEER

 

Het kan soms echt wel te veel zijn. Als je in een beeld dat nauwelijks een paar seconden op het scherm blijft, vijf of tien of twintig of misschien wel meer elementen, prikkels, referenties, citaten en wat weet ik al niet meer ziet passeren, en als je daarenboven ook nog eens moet letten op de esthetische kwaliteit van dat beeld, de dialogen, de ondertiteling, de verhaallijn en het spel van de acteurs – en dat zo de hele film door… Ja, dan kan het wel gebeuren dat een indigestief gevoel zich opdringt.

Dat is wat met The French Dispatch het geval is: het is te veel.

Van de maker, Wes Anderson, herinner ik me met groot genoegen het fantastische The Grand Budapest Hotel uit 2014. Dat was ook een overweldigende film, mooi, sprookjesachtig, evenwichtig en, bovendien: echt vernieuwend. Een lust voor het oog.

Daarmee lag de lat voor The French Dispatch hoog. En het lijkt erop dat Anderson zijn hand overspeeld heeft want hij opent nu werkelijk te veel registers in een film vol stijlen, technieken, verhaallijnen, cinematografische hoogstandjes.

The French Dispatch gaat over een tijdschrift waarvan de lay-out zeer nadrukkelijk doet denken aan die van The New Yorker. De hoofdredacteur is komen te gaan en heeft in zijn testament bepaald dat zijn tijdschrift samen met hem moet verdwijnen. De redactie besluit, bij wijze van eerbetoon, drie artikels te recycleren. Dat zijn meteen, samen met de raamvertelling, de drie belangrijkste hoofdstukken in de film. Ze gaan over, respectievelijk, de eigenaardige verhouding tussen een eigenaardige schilder en een eigenaardig model; studentenrellen die qua sfeer en vormgeving heel erg doen denken aan een bepaalde episode op het eind van de jaren zestig in een belangrijke Franse stad; de kidnapping van Gigi, de zoon van een politiecommissaris.

Maar wat dat alles met elkaar te maken heeft, dat is mij helaas ontgaan want op den duur begon ik, overprikkeld, diagonaal te kijken – en laat dat nu net in de vaak symmetrisch volgens een centrale noord-zuidas opgebouwde beeldcomposities van Anderson niet de juiste manier van kijken zijn. Natuurlijk ben ik niet ongevoelig voor de nostalgische esthetiek van het Franse leven in de jaren zestig of het onweerstaanbare charisma van topacteurs als Mathieu Amalric en Frances McDormand, en ik ontwaarde hier en daar ook nog wel, mijn cultureel zeer goed gespekte ego strelend, leuke citaten (zoals naar de films van Tati en de strips van Tardi), maar uiteindelijk gleed het hele verhalencomplex, en op die manier meteen de hele film, van mij af als water van een eend. Wie gastronomisch overvoerd wordt, proeft niets meer. Dat het dodelijke gif waarmee de ontvoerders van Gigi worden uitgeschakeld een nooit eerder gecreëerde smaak heeft, vermag daar niets aan te veranderen.

 

Wes Anderson, The French Dispatch (2021)