vrijdag 7 december 2018

for art’s sake 1


Op Facebook werd ik uitgenodigd om een lijstje te maken van tien meesterwerken uit de beeldende kunst die voor mij van groot belang zijn. Alles is relatief natuurlijk, en zeker dat ‘groot belang’. Maar goed. Ik mocht mijn tien meesterwerken uit alle disciplines halen. Ik heb ‘beeldende kunst’ breed opgevat en zie nu dat ik er nogal veel disciplines bij betrokken heb. Enkel de schilderkunst komt meer dan één keer in mijn lijstje voor. Mij werd ook gevraagd om geen namen of titels te geven, maar daar heb ik mij niet aan gehouden. Ik wil er geen raadspelletje van maken. Toch geef ik het stokje door, met de originele tekst van de opdracht erbij zodat mijn slachtoffer er – desgewenst – mee aan de slag kan. Hij of zij kan dan gebruik maken van de originele tekst van de opdracht.

Day 1/10. Art for art lovers in 10 days. Please post 10 of your favourite masterpieces of visual arts (paintings, drawings, prints, sculptures, photographs...) that are of great significance to you. No names, no titles. I was invited by Martin Pulaski, and now ask Kristoffel Boudens to continue the art game if they like to play it too.

Dag 1. Romeinse kapitaal

















Ik ga elke dag om met letters. Duizenden, wat zeg ik, tien- of misschien wel honderdduizenden ervan krijg ik dag na dag onder ogen. 26 verschillende letters, met nog enkele varianten en verschillende vormen en formaten, in talloze combinaties. Uiteraard gaat het mij in de eerste plaats om de inhoud die deze combinaties en combinaties van combinaties vormen. Maar ik sta er zelden bij stil dat een goede vormgeving uitermate belangrijk is om mij een weg tot bij die inhoud te laten banen. Typografie, lay-out, bladschikking…: pas wanneer ze slecht zijn en/of niet aangepast aan de boodschap, vallen ze op. Daarom kun je stellen dat ze in hun beste gedaante onzichtbaar zijn, dat je er dan niet op let.

Beeldend kunstenaar, beeldhouwer, tekenaar, lettertekenaar en letterbeeldhouwer Kristoffel Boudens heeft mij geleerd naar letters te kijken. Aan elke gedrukte letter gaat een getekende letter vooraf. Schreven, rondingen, ligaturen, de witruimte tussen de letters, de grootte van de opening van de o’s en de a’s en de e’s en de b’s en d’s en p’s enzovoort… – het heeft allemaal zijn belang, er gaat denkwerk aan vooraf. De witruimtes en spaties, interlinies, marges enzovoort doen de bladspiegel ademen. De leesbaarheid van een tekst heeft niet enkel met de kronkels in de gedachten van de schrijver en in de hersenen van de lezer te maken, maar ook met de krullen en frullen, het schrijven en de schreven, de leesbaarheid van de tekens. Met de tekening die aan de tekens is voorafgegaan.

De tekst komt niet alleen op papier of – in onze digitale tijd – op het computerscherm tot stand, hij werd, en wordt nog altijd, ook gebeiteld in steen. En de oervorm van ons alfabet als ‘gekapte’ letter is de Romeinse kapitaal: helder, overzichtelijk, streng in het gelid maar met ruimte voor geringe afwijkingen, uitermate leesbaar.

Dank, Kristoffel, dat je mij dit hebt leren zien.