Mariano Cohn en Gaston Duprat, Competencia oficial

notitie 280

SPIEGELPALEIS

Wat zou het geven, als je, bijvoorbeeld, Marijn Devalck samen met, gesteld dat die nog onder ons zou zijn, Julien Schoenaerts in één en dezelfde film als twee hoofdrolspelers tegen elkaar zou uitspelen? Iets dergelijks typeert de verhouding tussen de Argentijn Oscar Martínez, die lange tijd niet verder is geraakt dan nogal banale tv-series en pas sinds enige jaren in serieuzere prenten mag meespelen, en de veel gerenommeerdere Antonio Banderas. Zij staan in Competencia Oficial van Mariano Cohn en Gaston Duprat tegenover elkaar als de populaire entertainer en de highbrow acteur. Maar de een moet zeker niet voor de ander onderdoen: zij leveren allebei een schitterende prestatie af in een film die – uitgerekend – gaat over wat goed acteren is.

Competencia Oficial is een film over film. Het had eigenlijk net zo goed een theaterstuk kunnen zijn. We zien een zeer beperkt aantal acteurs aan het werk in een leeg museaal gebouw. In de onaangeklede ruimten van deze state of the art hypermodernistische architectuur komen de soms heftige emoties bijzonder goed tot uiting. De kille en lege architectuur leent zich tot een uitstekende fotografie waarin lijnenspel en perspectief een prominente rol spelen.

Een topregisseuse krijgt de opdracht om met de twee beste acteurs van het land een roman te verfilmen over twee onderling zeer verschillende broers die geconfronteerd worden met een tragisch ongeluk. Het is mij niet duidelijk geworden over welke roman het gaat – ja, zelfs of het een bestaande roman is. Het doet er volgens mij niet echt toe want dat romanverhaal is maar het kader dat het regisseursduo Cohn-Duprat toelaat om het over acteren te hebben, over waarheid en leugen, realiteit en fictie, over de suspension of disbelief, over film. Wat is goed acteren? Je moet je in de geest van het personage kunnen verplaatsen. Je moet dus een ander kunnen zijn. We zien Banderas en Martínez vaak in spiegels kijken, maar ook recht in de camera: ze confronteren zichzelf met hun eigen en met onze blik, met de blik van het publiek. In een van de cruciale scènes zien we hoe Martínez zichzelf overtuigt dat hij, om zichzelf te redden, in de rol die hij speelt in het verhaal van de film een bepaalde rol moet spelen, ik bedoel: dat hij iets moet voorwenden, dat hij moet liegen, doen alsof hij iets niet weet. Hij kijkt zichzelf in de spiegel indringend in de ogen en we zien hoe hij er zelf in begint te geloven. Met een narcistische knipoog en een naar zichzelf wijzend vingertje stelt hij vast hoe goed hij wel is: ‘Jij kunt dit,’ pept hij zichzelf op.

Ik sta in mijn badkamer soms ook zo voor de spiegel en geniet van een intens moment van vervreemdende ontdubbeling.

De geldschieter voor de film, een steenrijke tachtigjarige farmatycoon die iets blijvends op de wereld wil achterlaten, twijfelt aanvankelijk nog tussen een film en een naar hem genoemde brug. Uiteindelijk is de film van Cohn en Duprat zelf een brug geworden tussen de makers en hun publiek, dat zij overigens zeer au sérieux nemen, hoe complex en meta de aangesneden thematiek ook moge zijn.

Wanneer vinden we een film goed? De vraag wordt uitdrukkelijk gesteld. Vaak vinden wij een film goed omdat hij onze vooroordelen bevestigt. Omdat wij hem kunnen plaatsen in een canon of een context. Omdat wij statusverhogend aan onze omgeving kunnen verkondigen dat wij de film goed vinden. Maar wij moeten leren om een film los van alles te zien, los van elke cinematografische context, los van alle conventies en vaak snobistische statusvereisten, als iets volslagen nieuws en in elk geval niet als iets wat we ideologisch moeten duiden. Met een aantal zeer expliciete clausen, uitgesproken door de actrice die in de film de regisseuse speelt – een hoogst eigenzinnig en pretentieus kreng, eerlijk gezegd – laten Cohn en Duprat daar geen twijfel over bestaan.

En o ja, dat kreng wordt gespeeld door de stilaan over the top-ravissante Penélope Cruz, waar nog altijd geen krasje op zit. Ze doet dat, zoals ook haar twee mannelijke hoofdrolspelers, bijzonder goed, maar wie had anders verwacht?

 

Mariano Cohn en Gaston Duprat, Competencia Oficial (2022)