woensdag 23 oktober 2024

een mooi moment, vorige week 41

VERDUISTERING

Toneelacteur Alexander Cleave valt uit, of door, zijn rol van toneelacteur. Op het hoogtepunt van zijn carrière blokkeert hij. Midlife? Wie zal het zeggen. In elk geval: hij verlaat de bühne, maar ook zijn omgeving en gezin. Hij trekt naar zijn ouderlijk huis, in een andere stad. Vrouw Lydia en dochter Cass blijven achter. In het oude huis aan de zee treft Alex huisbewaarder Quirke en diens dochter Lily. In plaats van het huis te bewaren, zijn die twee er gewoon in getrokken. De acteur, die zijn voeling met de realiteit is kwijtgespeeld, aanvaardt deze onvoorziene situatie. Rondom de leegte in zijn bestaan, een gat dat is geslagen door een plots gevoel van zinloosheid, vervagen de grenzen tussen heden en verleden, tussen realiteit en verzinsels. Het spookt in dat huis. Ook ontstaat er een vermenging tussen het meisje Lily en de herinnering aan dochter Cass.

Er is een zonsverduistering. Maar er is nog een andere verduistering: in Alexanders bestaan…

Banville schreef een strak gecomponeerde en beklijvende roman over wat er kan gebeuren wanneer men de aandacht laat verslappen en niet meer beseft hoe waardevol het leven is dat men in handen heeft, hoe onvolkomen ook het moge zijn: ‘wanneer precies het moment van catastrofale onoplettendheid was gekomen waarop ik de vergulde schaal van mijn leven uit mijn handen had laten vallen en versplinteren’. (47) Dat moment beleefde Alex als ‘een klap, overweldigd door het onontkoombare probleem dat ik was wat ik was’. (100) Dan moest hij ‘de moeilijkste rol’ spelen die hij ooit had gespeeld, ‘want ik moest mezelf spelen en had geen tekst geleerd’. (103)


John Banville, Eclips (vertaling (2001) door Jan Pieter van der Sterre van Eclipse (2000))