Ik kende het gedicht niet waarin Slauerhoff zegt dat hij in Nederland niet wil leven. Dat zal in Nederland allicht niemand overkomen, denk ik. Maar daar kent men waarschijnlijk ‘Internationale treinen’ van Richard Minne niet, die ook een reiziger was, maar dan in zijn hoofd. Wanneer Kees van Kooten in zijn column ‘Een nederhekel hebben’ de zeevarende poëet ter sprake brengt, heb ik niet meteen door dat hij citeert. Of parafraseert. Pas na de vermelding van de naam Slauerhoff begint het mij te dagen: ‘Hij hekelde het feit dat er hier niets openlijks gebeurde, men slechts in het geniep mocht krenken, het ging hem hier te kalm en te deftig…’ Na een rijm begint het helemaal naar poëzie te ruiken: ‘...men sprak er langzaam, werd nooit heftig’. Deftig/heftig: dat is geen toeval. De zinsnede ‘men wil niet meer om het welzijn van zijn medemensen denken en wie reeft er nog zijn lusten?’ (331) neemt de laatste twijfel weg want dat werkwoord, reven, ligt helemaal buiten het vocabulaire van Koot, hoe inventief en ongewoon dat bijwijlen ook moge zijn. Ik zoek ‘reven’ op in de Van Dale (editie 2005, de laatste papieren versie die ik kocht) en zie daar Slauerhoff geciteerd worden (nadat eerst de zeilkundige oorsprong van het woord is toegelicht): ‘beteugelen: <In Nederland wil ik niet leven, Men moet er steeds zijn lusten reven (...)>’. Aha, nu moet ik wel dat gedicht opzoeken, het kan niet anders dan een klassieker zijn – en waar maak ik kans, buiten het internet, om het te vinden? Juist ja, in Pfeijffers De Nederlandse poëzie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten – al zal het ook wel in de dikke Komrij staan, maar die heb ik hier niet binnen handbereik.
In
Nederland wil ik niet leven,
Men moet er steeds zijn lusten
reven,
Ter wille van de goede buren,
Die gretig door elk
gaatje gluren.
(...)
Aldus Slauerhoff in 1941 (postuum), die alleen in zijn gedichten kon wonen. En hier volgt de op een andere manier honkvaste Richard Minne (plusminus in dezelfde tijd: 1927):
(…)
Laat
vrije baan aan de internationale treinen:
zij
schuiven de toekomst open als gordijnen,
en
brengen ons reukwerk, guano en schoenen,
den
Volkenbond en appels voor citroenen.
https://www.dbnl.org/tekst/slau001verz04_01/slau001verz04_01_0226.php#:~:text=In%20Nederland%20wil%20ik%20niet%20leven,%20Men%20moet%20er%20steeds
https://neerlandistiek.nl/2019/12/gedicht-richard-minne-•-internationale-treinen/#:~:text=Laat%20vrije%20baan%20aan%20de%20internationale%20treinen:%20zij%20schuiven
241002
