de laatste boom 1
De overheid doet niet wat nodig is om wat de wetenschap
aantoont om te buigen. Zij neemt halfslachtige maatregelen en laat het werk ten
gronde over aan de burger die verontwaardigd de moreel niet langer te
verantwoorden aberraties van het bestel doorziet. De burger organiseert
kleinschalige klimaatvriendelijke initiatieven. Dat is prima, maar het is
natuurlijk niet meer dan een druppel op de oververhitte plaat. Bovendien krijgt
de burger die deelneemt aan dikketruiendag of die naar zijn werk fietst in
plaats van met zijn auto in de file te gaan staan hierdoor de valse en
verlammende indruk dat er iets
gebeurt. De Witte heeft daar niets tegen, maar noemt het ‘gemorrel in de
marge’, ‘bezigheidstherapie’. Ten gronde zullen deze individuele initiatieven
niet volstaan om het inmiddels geglobaliseerde economisch systeem, dat
verantwoordelijk is voor de afbraak van onze planeet maar dat geen ‘intern
regulerend mechanisme’ heeft, op een ander spoor te zetten. De klok tikt. En
dat andere spoor kan nergens toe leiden dan wég van de pensée unique van het kapitalisme. De Witte schaart zich achter
Naomi Klein, die in haar recentste boek This
Changes Everything (2014) stelt dat economische wet en natuurwet botsen, en
dat het nu eenmaal zo is dat de natuurwet niet te wijzigen valt.
Inherent aan het kapitalisme is de noodzaak om te groeien –
bedrijven zijn er ‘om geld te verdienen en niet om de wereld te redden’.
Vandaar de centrale stelling van De Wittes boek: ‘Om onze beschaving van een
ecocide te redden, moeten we haar van het kapitalisme bevrijden’ – en het moge
duidelijk zijn dat dit een radicale sprong vergt, die in elk geval veel verder
reikt dan de kleine groene stapjes, hoe goedbedoeld die ook zijn. Daartoe
moeten mensen zich verenigen. De symptoombestrijding moet plaats maken voor een
structurele aanpak. Als we dat niet uit eigen beweging doen, zullen de rampen
die op ons afkomen ons daartoe nopen.
De Witte kondigt in zijn inleiding aan te zullen pleiten
voor ecosocialisme: een ecologische economie met oog voor rechtvaardigheid,
‘weg van de kapitalistische anarchie’.
