III.9.
Dmitri denkt dat Groesjenka bij zijn vader is, maar hij vergist zich. Zijn vader probeert hem tegen te houden maar wordt ei zo na vermoord. Exit Dmitri, niet na eerst nog aan Aljosja te hebben gevraagd om het beloofde bezoek te brengen aan Katerina Ivanovna. Hij vraagt hem om haar te vertellen wat er net bij zijn vader is voorgevallen. Ivan gaat met hoofdpijn een luchtje scheppen. Grigori, die ook een tik van Dmitri heeft gekregen, doet zijn beklag. Aljosja gaat bij zijn vader zitten, die zijn wonden likt. Fjodor vraagt Aljosja om naar Groesjenka te gaan. Of nee, toch maar liever niet want Groesjenka zou met Aljosja kunnen aanpappen. Ivan vraagt Aljosja of hij denkt dat hij, Ivan, zijn vader zou kunnen vermoorden. Aljosja is blij met deze toenadering maar vermoedt dat er een bedoeling achter zit.
III.10.
Aljosja verlaat in de grootste verwarring het huis van zijn vader. Hij gaat naar Katerina Ivanovna. Bij een eerste bezoek, samen met Dmitri, had hij het gevoel gekregen dat Dmitri niet voor altijd gelukkig zou kunnen zijn met zijn verloofde. Zij is te trots, te zelfverzekerd. Nu maakt Katerina een veel positievere indruk, en Aljosja betreurt al zijn eerste oordeel. Hij heeft het gevoel dat Katerina al op de hoogte is van Dmitri’s beweegredenen. Hij brengt zijn boodschap over: dat Dmitri een buiging voor haar maakt. Katerina leidt uit de manier waarop Dmitri dat heeft gevraagd af dat nog niet alle hoop verloren is. Hij zal nooit trouwen met Groesjenka, zegt ze. En: Groesjenka is een engel. Waarop – coup de théâtre! – Groesjenka (Agrafena Aleksandrovna) van achter het gordijn tevoorschijn komt! Zij is ‘een Russische schoonheid’, helemaal niet het ‘wilde dier’ zoals Ivan haar noemde. Ze is 22, geruisloos, zacht en stralend maar, stelt Aljosja tot zijn ergernis vast, ze spreekt geaffecteerd. Katerina en Groesjenka gaan als twee geliefden met elkaar om. Katerina vraagt Groesjenka aan Dmitri te bekennen dat zij verliefd is op een oude kandidaat, die met een ander was getrouwd maar nu weduwnaar is geworden. Plots slaat Groesjenka om en maakt duidelijk toch voor Dmitri te zullen kiezen. Ze verlaat het huis, maar vraagt Aljosja achter haar aan te gaan. Katerina wordt hysterisch achtergelaten. Aljosja krijgt van het dienstmeisje nog een brief van mevrouw Chochlakova, wier dochter Lise hem bij de starets zo heeft aangestaard.
III.11.
Op weg naar zijn klooster loopt Aljosja Dmitri tegen het lijf. Dmitri staat hem op te wachten. Aljosja vertelt alles over zijn ontmoeting met Katerina en Groesjenka. Dmitri lijkt blij dat Katerina door Groesjenka is vernederd. Maar dan moet hij Katerina gelijk geven, ze heeft hem terecht een ‘schoft’ genoemd. Dmitri kondigt aan een ‘wandaad’ te zullen begaan en zegt aan Aljosja dat ze elkaar nooit meer zullen terugzien. Aljosja komt aan bij de starets, waar novice Porfiri en vader Paisi samen zijn voor de dagelijkse broederbiecht – die volgens sommigen een aanfluiting zou zijn: broeders zouden zonden verzinnen om toch maar iets te zeggen te hebben. De starets is heel ziek, maar heeft wel nog gezegd dat Aljosja moet terugkeren naar de wereld. Dat zou betekenen, zeggen Paisi en Porfiri, dat hem daar iets te wachten staat. Tijdens zijn avondgebed herinnert Aljosja zich de brief die hij bij het verlaten van het huis van Katerina heeft gekregen. De brief is niet van mevrouw Chochlakova maar van haar dochter Lise. Het blijkt een liefdesbrief te zijn.
Hier eindigt het eerste deel.
