BLUR
De boutade is bekend: het eerste slachtoffer van de oorlog is de waarheid. Woorden en beelden en de verhalen die zij samen vormen worden voortdurend vervormd, krijgen meerdere betekenissen, moeten waakzaam worden geïnterpreteerd.
Op 9 maart krijgen we nieuws over een bombardement op een ziekenhuis in Marioepol. Een willekeurige greep. HLN zegt: ‘Russische raketten vernielen materniteit en kinderziekenhuis in Marioepol’. MSN: ‘Drie mensen omgekomen bij Russische aanval op kinderziekenhuis in Marioepol’. Kleine nuances, maar woorden doen er toe. Want misschien zou dit correcter zijn geweest: ‘Bij een Russisch bombardement op Marioepol wordt een ziekenhuis getroffen’. Mikte het bombardement op dat ziekenhuis, of gaat het om collateral damage? In het eerste geval is Poetin een nog grotere schurk dan in het tweede geval.
Taal is in een oorlog een wapen.
Beelden zijn zo mogelijk nog belangrijker. AP toont hoe, in dat ziekenhuis in Marioepol, een duidelijk hoogzwangere vrouw op een draagberrie wordt geëvacueerd. Vanaf dat moment wordt die vrouw een symbool.
Aan beide zijden van het front verschilt het verhaal (het ‘narratief’). Volgens de Russen hadden Oekraïense milities zich in dat ziekenhuis verschanst en waren er helemaal geen patiënten en vrouwen die op bevallen stonden. Uiteraard betwisten de Russische media de authenticiteit van wat volgens Oekraïne en het Westen in Marioepol is gebeurd. De zwangere vrouwen die we op de beelden zien zijn actrices: Hoe Rusland twijfel zaait over zwanger slachtoffer van bombardement op kinderziekenhuis in Marioepol (msn.com).
Gisteren vernamen we dat de vrouw die werd weggedragen is overleden. We krijgen opnieuw datzelfde beeld te zien, hoe ze op die draagberrie wordt geëvacueerd. Nu is haar hoofd geblurred. De dood heeft geen aangezicht.
Wij bevinden ons op duizend kilometer van het land waar deze dingen gebeuren. Dat is inderdaad minder ver dan Athene, zoals wordt aangevoerd om duidelijk maken hoe dichtbij het is, maar als je de leugens ziet die in De Zondag kunnen blijven staan, dat is de krant die je bij de bakker om de hoek gratis bij je ontbijtkoeken krijgt, dan is duizend kilometer een intergalactische afstand. De leugen wordt door de journalist niet gecontesteerd en blijft dus – na een tirade van de geïnterviewde tegen de solidariteitsactie van het Vlaams Belang voor Oekraïne – ‘unverfroren’ staan: ‘Ik heb dan nog meer respect voor de PVDA die consequent Rusland blijft steunen.’
De journalist die hierop niet reageert heet Paul Cobbaert. We mogen hem niet verwarren met Lander Cobbaert, de satirische woordvoerder van De Ideale Wereld, maar hij is daarom – in dit geval – niet minder een woordvoerder. Van wie? O ja, dat vergat ik te zeggen: het interview van ‘Paul in de Wetstraat’ vorige zondag in De Zondag was met de burgemeester – maar u had vast wel al zijn cynisme herkend. Mocht u nog twijfelen, op het eind van het interview – hij kan het niet laten – haalt hij nog uit naar zijn socialistische vrienden in de federale regering: ‘Helaas zitten er coronahaviken in de federale regering die haast heimwee lijken te hebben naar corona.’ Dat dit grof is ten aanzien van al wie de voorbije twee jaar met corona te maken heeft gehad, lijkt de burgemeester niet te overwegen.
Van ontbijtkoeken gesproken: wat was dat met die VTM-journalist die vorige zondag vanuit Kiev berichtte dat alles rustig was en dat hij zelfs naar de bakker was gegaan om koeken te kopen? Hij bleef zijn donkere zonnebril ophouden, zo verblindend was zijn ijver om toch ook maar eens goed nieuws te brengen. (https://www.facebook.com/majella.boon/videos/1409149482868180)
Neen, dan gaat mijn sympathie toch meer uit naar Marina Ovsjannikova, de vrouw die inbrak in het televisiejournaal van de Russische staatszender waarop bijna drie weken na het uitbreken ervan nog altijd geen gewag wordt gemaakt van de oorlog in Oekraïne. (https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/03/14/channel-1/) Daardoor is het een realiteit dat die oorlog voor veel Russen niet bestáát. Zij wéten niet dat de door hen verkozen leider op hun kosten zwangere vrouwen laat vermoorden in Marioepol. Nu zullen zij zich, door toedoen van de heldhaftige redactrice, misschien wat beter informeren. Of dat toch minstens proberen. Want het blijft een onzekere onderneming, dat verwerven van zekerheid.
© AP
