AANZIEN
We zullen het nog een tijdje aanzien. Het is niet meer om aan te zien. En daartussen zwalpen we heen en weer. Als weegschaal denk ik de werkelijkheid vaak als weegschaal – en zo ook nu. De werkelijkheid waar ik het hier over heb is de actualiteit. De manipulatie waaraan je jezelf hoort over te geven om ‘op de hoogte’ te blijven scheert hoge toppen. Dutroux, Darfour, Tsunami… Het lijkt alsof ‘het nieuws’ – maar wat is nieuw aan deze nooit eindigende stoet van calamiteiten? – in verhalen wordt gegoten. Een nieuwsfeit houdt altijd meerdere dagen de aandacht vast. Verkiezingen in Oekraïne, kippenpest in de Kempen, een pedofilieproces. Nu bijvoorbeeld is er weer het ‘Mont Blanc’-proces. De internationale pers slaat zijn tenten op in een onooglijk Alpenstadje om uit te maken wie schuld treft met betrekking tot een tunnelbrand van zoveel jaar terug. Slechts één feit is hier alles bij elkaar genomen werkelijk belangrijk: de uitspraak die over zoveel weken zal vallen. Maar het verhaal wordt nu al opgebouwd. Het voorspel, de hoofdrolspelers, de inzet. En straks de ontwikkeling, een dramatische opbouw, spanning. Want het publiek verlangt een plot, een ontknoping, een catharsis. Die komt er uiteindelijk, waarna het hele mediacircus als een pudding in elkaar zakt en ergens anders heen trekt. Dat alleen al is dus manipulatie: dat er altijd maar één zo’n groot verhaal tegelijk lijkt te gebeuren, en dat het ene naadloos overgaat in het volgende. Er is nooit een dag zonder nieuws, net zomin als er ooit een dag is dat er zoveel nieuws is – wat welbeschouwd élke dag zo is – dat je het als nieuwsconsument niet zou kunnen bevatten. Maar je blijft toch maar kijken, al word je op deze, en op nog op tal van andere manieren, gemanipuleerd. Je blijft het nog even aanzien. Ook al is het niet meer om aan te zien en al heeft het geen aanzien meer.
