zaterdag 31 januari 2009

Terugblik (28) 508 / 1000

Je hebt fotografen die niet graag citeren. Zij zijn van oordeel dat je niet hoort te profiteren van andermans werk. Een dergelijk puristisch standpunt is moeilijk vol te houden want het beeld is zo alomtegenwoordig in onze leefwereld dat je als fotograaf bijna voortdurend zou moeten elimineren en op je hoede zijn. De kans dat je onwillekeurig door iemand anders’ lens meekijkt en een beeld dat in je blikveld opduikt toch mee in je kader neemt, is niet gering. (En dan spreek ik nog niet over het onrechtstreekse, impliciete citeren, dat eruit bestaat dat je kijkt à la façon de – maar dat veronderstelt dan weer een gedegen kennis van de fotografiegeschiedenis.)

Andere fotografen trekken zich daar niets van aan. Behoort het beeld van een ander tot het straatbeeld, tot het landschap, wel, wat is dan het probleem? Of als je – als dat is toegestaan – in een museum of op een tentoonstelling fotografeert, dan fotografeer je toch niet in de eerste plaats de werken zelf maar de situatie, de specifieke omstandigheid van het museum, de tentoonstelling? (Je hebt mensen die in musea de werken zelf fotograferen, vaak nog met een flitsbelichting ook al steekt het werk achter glas. Deze mensen zijn meestal Japanners en kunnen geen ‘fotografen’ worden genoemd.)

Parijs, Musée Picasso - 060604

Ik vind het perfect legitiem dat je de foto (of het kunstwerk) van een ander in je eigen werk betrekt. Maar dan moet je wel een meerwaarde creëren. Dan gaat het niet om een foto van een foto (dat kan ook natuurlijk, maar dan met louter documentaire doeleinden – maar hou dan wel rekening met het feit dat er postkaarten en eventueel catalogi bestaan, of dat je het werk in kwestie misschien kunt kopen), maar om de relatie die die foto aangaat met wat ook nog in het beeld wordt betrokken (inhoudelijk) of om de compositie van het geheel waarin de gefotografeerde foto zelf een element wordt (vormelijk), of, in het beste geval, om een combinatie van die twee.

Ik denk dat foto 508 zeker aan de eerste en misschien ook wel aan de tweede vereiste voldoet.

De foto werd in juni 2005 genomen op een fototentoonstelling in de Beurshal van Brugge. Ik denk dat het de eindejaarstentoonstelling was van de fotografieafdeling van de Stedelijke Academie. Ik weet niet van wie de foto is. En kijk, dat is misschien fout. Als je het beeld van een ander zo nadrukkelijk citeert als ik het hier doe, dan moet je ook je bron vermelden. Meestal doe ik dat, hier ben ik nalatig geweest. Dat is jammer, zeker ook omdat de fotograaf (of fotografe) die vermelding zeker verdient.