ACTEREN
Ik ben de rol die ik speel. Een ander zei het, het is niet mijn tekst. Maar ik citeer hem hier toch maar. En nu ik toch bezig ben, zeg ik met Shakespeares Antonio, in De koopman van Venetië: ‘Ik neem de wereld, vriend, voor wat zij is: / Een schouwtoneel , waar elk zijn rol moet spelen; / De mijne is ernstig.’ De vertaling is van Willy Courteaux, en hoe goed die ook is, het Engels klinkt mooier: ‘I hold the world but as the world, Gratiano; / A stage where every man must play a part, / And mine a sad one.’ De dialoog tussen Antonio en Gratiano is verhelderend. Ze relativeert de absoluutheid van het acteren, ik bedoel: ze bevestigt de rol die het ego speelt (dit klinkt paradoxaal), want het ego kan niet om het even welke rol opnemen. Gratiano, heel wijs, stelt dat je maar beter een nar kunt zijn dan ernstig. Wat valt er mee te winnen, met wijsheid voor te wenden? ‘Ik wil door pret en lachen rimplig worden, / En wil veeleer met wijn mijn buik verwarmen / Dan met berouwgekreun mijn hart afkoelen.’ Maar Antonio is Antonio en Gratiano Gratiano: ze hebben niet te kiezen, de ‘keuze’ die ze maken ligt in hun aard. Ik ben de rol die ik speel, inderdaad, maar ik kies mijn rol niet. Of: het kiezen van mijn rol maakt geen deel uit van een rol die ik speel.
