080416 en 080419 – De foto's van Robert Knoth in Certificaat nr. 000358, een boek over de kernrampen in Kazachstan, Oekraïne, Wit-Rusland, de Oeral en Siberië, vertellen, vaak in tegenlicht en afgedrukt met grove korrel, het trieste verhaal van een vergeten rampspoed, verfrommeld achtergelaten in een binnenste uithoek van een continent dat onmetelijk genoeg is om dit soort schandes te verbergen.(Net vandaag las ik bij Stefan Hertmans, in Steden, over een ander continent, een andere schande: ‘Deze indruk van een Australisch binnenland als een slecht geweten wordt […]gevoed als men kennis neemt van de ongelooflijk onverantwoorde en cynische atoomproeven die de Britten hier in de jaren vijftig hielden, en die grote aboriginal-gebieden, die als heilig land golden, voor een relatieve oneindigheid ontoegankelijk hebben gemaakt…’ (p. 19))
Schrijnende verhalen, getuigenissen van schildklier- en botkanker, waterhoofden, steriel geboren half- of heel mismaakte kinderen, enzovoort. En van een land dat ten eeuwigen dage stráált van misère – waar in besmet water wordt gezwommen, waar besmette groenten uit besmette moestuintjes worden geconsumeerd, waar besmette runderen besmet melk en besmet vlees leveren.
Op een van de foto’s zijn voetballende jongens te zien, met op de voorgrond supporterende vaders. P. – die op zijn website, dat zie ik pas nu, een schitterende Ronde Van Vlaanderen-reportage heeft geplaatst, maar dat terzijde – vertelde, heel aangrijpend, over zijn gevoelens bij die foto…
…waarop ik, ook niet zo goed overweg kunnende met wat het beeld bij mij teweegbracht, mij enige dichterlijke vrijheid permitteerde:
Wat zien we hier,
gewoon voetbalvertier?
Zegt uit Vlissingen Piet:
‘Dat zien we hier niet.’
Enfin, dat zien we wél.
En ook vriendschap en tijd.
De spits wijst en krijt:
‘Hier die pass! – Snel!’
De tumor intussen
in zone drie twee en één
valt niet te sussen
en kankert gemeen
voort in de ad’ren
van kind’ren en vad’ren.
Zoveel Becquerel
maakt de ziel kil.
De zones ‘drie twee en één’ doelen, jawel, met zijdelings de connotatie van een voetbalterm, op de zones waarin het gebied met een gruwelijke passertrek is opgedeeld: ‘Zone 1 is geëvacueerd, voor zone 2 is er een niet dwingend advies te vertrekken, maar je mag je niet nieuw vestigen. Zone 3 mag nieuwe bewoners opnemen of de oude bewoners terug laten keren.’ (p. 70)
Ik schreef nog het een en ander over uit de teksten van Antoinette de Jong in het boek. Wie die weinig opvrolijkende citaten wil lezen, kan hieronder op het beeld klikken.
