Ik moet hier iedereen uit de grond van mijn hart Gloed van Sandor Marai aanbevelen. Ik kreeg zelden een gaver stuk proza onder ogen. Zo’n glasheldere formulering van behartenswaardigheden over zaken die er werkelijk toe doen. Vriendschap in de eerste plaats, liefde, de zin van het leven. En spannend! En goed gedoseerd, geconstrueerd, gearrangeerd. Het is een zeer poëtisch boek, ook.
Gisteren had ik het er nog over met vrienden, in hoeverre een verhaal belangrijk is voor een goede leeservaring. Dit boek bewijst dat het verhaal hooguit een bijkomstigheid mag zijn. Het doet mij geloven dat het verhaal, ook als het een goed verhaal is, vaak dient om een afwezigheid van diepgang en inhoud aan het oog te onttrekken. De kunst van de roman heeft slechts zijdelings met het brengen van een goed verhaal te maken.
Natuurlijk heeft Gloed een verhaal. Maar het is niet alleen maar het verhaal van twee vrienden en een vrouw. Het is het verhaal van hoe de onstuimige tragiek van de jeugd in het licht van dood en eeuwigheid een andere impact krijgt. Het is het verhaal van hoe wraakgevoelens in de ouderdom overgaan in apathische mildheid en berusting. Gloed is het verhaal niet van passie en jaloezie en intriges, maar van het branden en smeulen en stilaan doven van de lust om te leven. Het is een indrukwekkende confrontatie met de ijdelheid van het leven.
