een mooi moment, vorige week 66

241110

DE LAATSTE WONING

Ik rond mijn lectuur af van Didier Eribons Een vrouw uit het volk, en merk hoe het laatste hoofdstuk wonderwel aansluit bij de documentaire die ik gisterenavond bekeek. Oude mensen hebben geen stem. Zij kunnen, omdat zij geen toekomst meer hebben, en bovendien vaak niet meer over de fysieke en/of psychische capaciteiten beschikken, zich niet meer verenigen om hun belangen te verdedigen, of om daartoe minstens de nodige politieke druk uit te oefenen. Zij moeten erop rekenen dat anderen in hun plaats voor hen het woord voeren. In de mooie maar ook bittere documentaire film Rabot veraanschouwelijkt Christina Vandekerckhove deze realiteit. Zij portretteert enkele bewoners van een in verval geraakt appartementsgebouw in Gent. Het zijn niet allemaal oude mensen – er zitten ook wat jongere junks en uitgerangeerden tussen, een paar verloren gelopen zielen van allochtone komaf ook – maar het gaat over hetzelfde als waarover Eribon het heeft: deze mensen hebben geen stem. Ze staan op het punt uit hun woonst te worden gezet: het gebouw is uitgediend, het dient afgebroken. Hoe stemmig ook de kleuren waarin de kamers zijn geschilderd, het bestaan dat erin werd geleden blijft grauw en somber. Wat rest er wanneer de bewoners, die er twintig, dertig, veertig en in sommige gevallen de beste jaren van hun leven hebben gewoond, zijn vertrokken? Schamele bezittingen, vochtplekken op het plafond, de negatieve afdruk van de lijsten die aan de wanden hebben gehangen. In een van de woonkamers hebben de verhuizers de aandoenlijke foto van twee herdershonden vergeten. Een oud koppel, dat nog een beetje een burgerlijke levensstijl probeert te handhaven, doet heel erg aan Jean-Louis Trintignant en Emmanuelle Riva in Michael Hanekes Amour denken.

Didier Eribon, Een vrouw uit het volk. Leven, ouderdom en sterven (vertaling (2024) door Jeanne Holierhoek van Vie, vieillesse et mort d’une femme du peuple (2023))
Christina Vandekerckhove, Rabot, 2017; nog tot 2 december op https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/rabot/