ANTIVOETBAL
Door een speling van het groepensysteem kwam, op het wereldkampioenschap voetbal in 1982, een Duitse zege met het kleinste verschil tegen Oostenrijk beide ploegen goed uit. Daarmee waren ze allebei geplaatst – ten detrimente van Algerije – en ook hun tegenstander in de volgende ronde kon niet meer veranderen. De match werd rechtstreeks uitgezonden op tv. Ik had het onzalige plan opgevat te kijken.
Tot het vroege doelpunt van de Duitsers verliep de match min of meer normaal – al kan ik me niet van de indruk ontdoen dat de Oostenrijkers ook in die doelpuntfase weinig tegenstand boden. Daarna werd er niet meer gespeeld, enkel geacteerd. Maakte Duitsland een tweede doelpunt, dan lag Oostenrijk eruit; maakte Oostenrijk gelijk, dan ging niet Duitsland maar Algerije naar de volgende ronde. Een duidelijker voorbeeld van een win-winsituatie is nauwelijks denkbaar. Eindeloze driehoekjes werden afgehaspeld, de bal kwam nauwelijks over de middellijn. De tegenpartij belaagde de man in balbezit nauwelijks. De terugspeelbalregel bestond nog niet zodat ook de keeper vaak bij deze pantomime werd betrokken. Het mag een mirakel heten dat de bal soms eens in het bezit van de andere partij kwam. En het moeilijkste moet nog geweest zijn te doen alsof er wél echt werd gespeeld. Dat moet je de heren nageven: daarvoor deden ze hun best. Af en toe trokken ze een spurtje of gingen ze eens de lucht in om een kopbal te imiteren. Af en toe deden ze een sliding – maar je zag dat het niet echt was want ze trokken op tijd hun voet terug om toch maar vooral niemand te kwetsen. Want dat was natuurlijk ook een onderdeel van de afspraak: niet alleen de volgende ronde te bereiken maar dat ook heelhuids en onvermoeid te doen.
Het bleef maar duren. Een voetbalwedstrijd duurt negentig minuten, ook als het geen voetbalwedstrijd is. De scheidsrechter kon niets inbrengen tegen de falsificatie, behalve dan er precies op tijd een einde aan maken. Het publiek, in het stadion maar ook thuis, keek geërgerd maar toch ook gefascineerd toe. Zo openlijk was er nooit tevoren antivoetbal vertoond. De match ging de geschiedenis in als ‘Het bedrog van Gijón’.
De gebeurtenis is relevant omdat hij getuigt van een mentaliteit die niet in alle tijden denkbaar is of zou geduld worden. Het cynisme van de ‘Alte Kameraden’ (zoals de 22 Duitstalige acteurs op een vijandige, naar vroegere afspraken verwijzende Nederlandse website worden genoemd) maakte voorgoed een eind aan het chevalreske ideaal dat toch mede aan de basis moet liggen van sportieve prestaties – we spreken in het geval van bijvoorbeeld een wereldkampioenschap niet toevallig van een ‘tornooi’.
Ik herinner mij de match nog zeer goed. Niet de concrete beelden, wel het gevoel dat ik erbij had. Ik voelde me bedrogen, die heren hadden iets in mij voorgoed kapot gemaakt.
