GOODALL
Op een gegeven ogenblik drong het tot mij door dat zowel de interviewer als de geïnterviewde kortelings overleden zijn. Wim Kayzer stierf in 2023, Jane Goodall vorige week.
Het is de dood van die laatste die mij deed grijpen naar het boek van de reeks Van de schoonheid en de troost en naar de aflevering waarin zij kwam vertellen over haar werk tussen de chimpansees in een Tanzaniaans woud, over de troost en schoonheid die zij daarbij ervaart. Ondervrager en spreekster zijn het op verschillende punten fundamenteel oneens met elkaar. Dat voel je onvermijdelijk, ondanks alle respect waarmee Kayzer Goodall bejegent. Zij gelooft in God, zij denkt dat er een leven na de dood is, zij ervaart de ‘aanwezigheid’ van haar overleden echtgenoot, zij denkt dat de schepping naar een doel evolueert, zij meent dat zij op deze planeet uitvoert wat een Hogere Instantie van haar verlangt. Maar er is toch ook overeenstemming. Kayzer lijkt bereid te aanvaarden dat chimpansees emoties hebben. Die dieren hebben zin voor humor, voelen verdriet, hebben een doodsbesef. Zij kunnen rouwen, elkaar troosten, iemand verwelkomen – ook als die iemand een mens is, zeker een mens die hen empathisch benadert. Zeker als die mens Jane Goodall is, die niet uitsluit dat deze dieren een soort van zelfbesef hebben. In al die eigenschappen, die het verschil tussen mens en dier dan misschien niet opheffen maar toch zeker en vast verkleinen, ben ik geneigd ook te geloven, zoals Kayzer, maar ik deel zijn ingehouden scepsis ten aanzien van Goodalls filosofische opvattingen.
Nu, dat doet er eigenlijk niet toe want feit is dat ik mij in de loop van het interview een paar keer zeer ontroerd heb gevoeld, bijkans tot tranen toe bewogen. Dat heeft wellicht vooral te maken met de rustige, waardige, ingetogen manier waarop Goodall spreekt. Je zou het charisma kunnen noemen, vermoed ik. En met de onnadrukkelijke aanwezigheid van Kayzer, die niet in beeld komt en wiens vragen altijd zeer kort zijn. Mijn ontroering heeft meer met met het hoe te maken dan met het wat. Meer met de vorm dus, dan met de inhoud.
https://www.youtube.com/watch?v=nBXbCqHqNv8
