fragment uit Het maaiveld
Vooraan in de schamele noodkerk sprak pastoor Vercruysse zijn altijd talrijk opgekomen gelovigen toe. Hij was een priester met een reputatie. Veeleer klein, maar toch stevig en gezet uitgevallen, droeg hij fier zijn embonpoint voor zich uit, zeker wanneer hij zich met zijn kazuifel omhing. De kleur van zijn gezichtshuid liep ongezond rood aan. Boven zijn gefronste voorhoofd kleurde zijn dunnende haar op de manier waarop rossig haar grijs wordt. Hij was een brildrager. Hij zag er alles bij elkaar niet uit als een priester. Of toch niet zoals ik dacht dat een priester er moest uitzien. Hij had niets van de statigheid waarmee prelaten door de middengang ten altare schrijden – hij had in zijn kerk niet eens een middengang. Neen, pastoor Vercruysse was een intellectueel die niet op tijd uit het seminarie was weggeraakt, die meer in de verlichte filosofen geloofde die hij, zo verbeeld ik mij, ‘s avonds las tot hij te beschonken was om filosofen te lezen, ook verlichte, en die in een moeizame worsteling verwikkeld was met een Kerk die zelf in zwaar weer was terechtgekomen en meer dan alleen maar het noorden was kwijtgeraakt.
Pastoor Vercruysse nam geen blad voor de mond en durfde al eens uitspraken te doen die tegen de heersende wind in gingen. Ik herinner me het natuurlijk niet meer, maar hij zal het wel over abortus hebben gehad, over de onbevlektheid van de Maagd, over de onfeilbaarheid van de paus, over de mate waarmee we het geloof in de onsterfelijkheid van de ziel, toch zeker na de wegwassing onzer zonden, letterlijk moesten opvatten. Pastoor Vercruysse was een rebel en haalde met zijn uitspraken zelfs af en toe de lokale pers. Zijn rijk heeft dan ook niet lang geduurd. (En bovendien was er die geruchtmakende Vlaamse Leeuw-sticker op zijn Kever. Daarmee kwam de politiek ook nog eens langs die weg de kerk binnen.)
Begin jaren zeventig werd Vercruysse door het bisdom op een zijspoor gezet, zoals vele jaren later, in 1995, de Franse bisschop Gaillot omwille van zijn uitgesproken progressieve standpunten door paus Johannes Paulus II naar het niet meer als dusdanig bestaande diocees Parthena werd verbannen. Vercruysse verloor zijn parochie, en samen met die parochie zijn schapen – en de herder die zo vaak over de tongen ging, stierf een stille en veel te vroege dood. Hij zou naar verluidt finaal aan de fles zijn gegaan. Maar dat weet ik niet zeker, misschien verzin ik nu wel iets. Als het gerucht juist is, zal de man zich vast niet aan miswijn hebben vergrepen.
