woensdag 24 augustus 2016

de zomer van 2016 – 63


23 augustus

Ik heb met veel plezier Twee wegen van Per Petterson gelezen. Het verhaal is eenvoudig: twee mensen, Jim en Tommy, met elk een verschillende achtergrond en verschillende kansen, lopen een tijdje samen op als jeugdvriend in een dorp niet ver van Oslo (maar het had om het even waar kunnen zijn) en verliezen elkaar dan uit het oog. Het leven heeft hun allebei een ander lot gebracht dan op grond van hun uitgangspositie kon worden verwacht. Ze lopen elkaar nog één keer – toevallig – tegen het lijf. Een tweede ontmoeting zit er niet meer in.

Bon. We hebben dat al elders gezien en het is op zich niet genoeg voor een goed boek. Twee wegen is dat wél omdat Petterson je met zijn stijl en constructie op sleeptouw neemt. Met de talrijke herhalingen, nevenschikkingen, ellenlange zinnen die een loopje lijken te nemen met de grammaticaregels bouwt hij een dwingend ritme op, een muzikaliteit die Marin Mars in zijn vertaling heeft weten te behouden. Willekeurig voorbeeld, boek opengeslagen op bladzijde 180: ‘Het was al zes jaar geleden, dat ze verdwenen was, en daarom had hij niemand anders dan Jim, en Jonsen, en Jonsen was meer een soort oom en hij was zijn baas op de zagerij, waar hij nu een vaste baan had, voor het tweede jaar.’ Het zijn modulerende bijzinnen, er wordt telkens een stukje informatie toegevoegd – en zo gaat het goed vooruit. Ook de opbouw van het boek draagt bij tot een prettige leeservaring: de hoofdstukken zijn vanuit de verschillende personages geschreven en wisselen elkaar af. Er wordt ook voortdurend heen en weer in de tijd gesprongen: scènes van vijfendertig jaar geleden lopen over in de dag van het weerzien, die – en Petterson bouwt zijn spanningslijn goed op – een onverwachte wending krijgt.

Dit was met andere woorden een aangename kennismaking met een mij tot hiertoe onbekende auteur, van wie ik echter wel een boek had staan en dat ga ik dus ook maar eens zo spoedig mogelijk lezen: Ik vervloek de rivier des tijds. Het gaat over een man die – achterplat – ‘de tijd door zijn vingers heeft laten glippen’: dat zal mij vast en zeker interesseren!