boekverhaal 5

In deze rubriek heb ik het over door mij gelezen of in mijn bezit zijnde boeken waar een verhaal aan vast hangt of die iets bijzonders voor mij betekenen.

oktober 1976

KLEIN DING

Uit eigen beweging zou ik Le Petit Chose nooit hebben gelezen. Maar het moest voor school. Zo klein was dat ding nu ook weer niet: 315 bladzijden in de inmiddels vergeelde Livre de Poche-uitgave die ik al die tijd, bijna een halve eeuw, heb bewaard. Zonder daar ooit nog een bladzijde in te lezen.

Het ontgaat me nu volledig waarom we dat boek moesten lezen. Diende er een bespreking van te worden gemaakt? Werden we erover ondervraagd? Volgde er een ‘klassikale’ bespreking? Ik weet het niet meer. Ik weet ook niet meer waarover de roman van Alphonse Daudet gaat. Het is me in elk geval niet bijgebleven. Ik heb in elk geval niet de indruk dat het boek een verpletterende, vormende, beslissende indruk op mij heeft gemaakt. Ik vraag me dan ook af of het een goed idee was om ons, vijftienjarige pubers, te verplichten om er een uur of twintig van onze vrije tijd aan op te offeren.

Of het zou moeten zijn dat het onze kennis van het Frans ten goede zou komen. En dat geloof ik dan weer wel. Le petit chose was in elk geval voor mij het eerste boek in een andere taal dat ik volledig uitlas. Lezen vijftienjarigen vandaag nog Franstalige boeken van 300 bladzijden? Engelstalige allicht wel, maar in het Frans?

Voor mij viel dat Frans nog wel mee. Thuis was Frans geen vreemde taal. Mijn vader las veel Franstalige boeken, radio en tv stonden vaak op Franstalige zenders. Ik vraag me af hoe lastig de taak voor mijn klasgenoten moet zijn geweest.

Ik heb in mijn leven nooit veel anderstalige boeken gelezen. Misschien had ik dat beter wel gedaan, maar ik ben er altijd te lui voor geweest. Men zegt dat er in een vertaling veel verloren gaat. Ik geloof dat niet. Of beter: het is zeker niet altijd een bezwaar. Ik ben van oordeel dat een goede vertaling nooit evenveel verlies kan opleveren als er onvermijdelijk is door het eigen gebrekkige vermogen om een andere taal tot in de diepste nuances te begrijpen.

Ik herlees nu de eerste twee, drie bladzijden van Le Petit Chose. Ik zie woorden onderstreept staan: pan, ourdisseuses, agonisa, prodige, gambader, leste, exaspéra. Dat waren de woorden die ik moest opzoeken. Nu ken ik van meer woorden de betekenis dan indertijd. Ik heb dus blijkbaar wel wat vooruitgang geboekt. En die is er onder meer door dat opgelegde leeswerk gekomen.

Alphonse Daudet, Le Petit Chose