maandag 2 januari 2017

de winter van 2017 – 6



De film Good bye, Lenin! van Wolfgang Becker (2002) heeft mij niet echt kunnen overtuigen. Het idee erachter is beslist origineel, en ik begríjp het ook wel, maar het blijft te geforceerd – en daardoor is de film meer een poppenkast dan een echt aangrijpend melodrama. Good bye, Lenin! gaat over de Wende, en wat die historische gebeurtenis heeft betekend voor mensen die nooit iets anders hebben gekend dan een – hoe goedbedoeld ook het moge geweest zijn – op een dictatoriaal en hoogst mensonvriendelijk regime uitgedraaid politiek experiment. Plots zijn ze daar dan van af en wacht hun veel onzekerheid. Alex’ moeder, die zich haar hele leven heeft ingezet als socialistisch activiste (waarmee ze een matrimoniale ontgoocheling tot zelfvervulling sublimeerde), belandt na een hartaanval in een coma. Vóór ze daaruit ontwaakt, valt de Muur. Dat mag ze in geen geval te weten komen want, zo waarschuwt de dokter, te grote opwinding zou haar fataal worden. Dus zet Alex alles in het werk om zijn moeder in de waan te laten dat de DDR gewoon is blijven voortbestaan en dat alles bij het oude is gebleven. Hij moet er dus voor zorgen dat de invasie van goederen en ideeën (die volgorde!) uit het Westen zijn moeder niet bereikt en dat zij dus in een bubbel van grijze spullen en Deutsch-Demokratische kameraderie opgesloten blijft. Dat zou tot grappige situaties moeten leiden, maar helaas wordt deze gag zo breed uitgesmeerd en in zoveel details herhaald (het portret van Ché Guevara, de pot met Ossie-augurken van het merk Spreewald, de jongens van de socialistische jeugdbeweging die een politiek zeer correct liedje komen zingen aan het ziekbed, enzovoort enzovoort), dat het lachen je al vlug vergaat. Bovendien vind ik dat de acteurs vaak houterig en getelefoneerd en vooral traag acteren – wat overigens door een zekere Joeri Naanai in de bij de dvd gevoegde folder met klem wordt tegengesproken (‘uitstekende vertolkingen’, ‘met verve gespeeld’...). Waar ik het wel mee eens ben, is dat Wolfgang Becker erin slaagde om met dit sprookje – want dat is het – de hele sfeer en problematiek rond de Wende op te roepen: ‘Door zich te concentreren op de psychologie van de hoofdpersonages, geeft Good Bye, Lenin! een veel concreter, menselijker beeld van hoe de “Ossies” zich destijds moeten gevoeld hebbeen dan een grootschalig historisch epos ooit had gekund.’