woensdag 14 november 2018

het overzicht 063


























Je zou kunnen zeggen dat deze foto over leven en dood gaat: het graf, de vallende bladeren, de foto’s van de overledenen en het wachten op de verrijzenis. Dit zou dan uitmonden in een lyrische evocatie van de gloed der kruinen en het grauw van het graf. Maar je kan aan deze foto een minder voor de hand liggende beschouwing vastknopen over fotografie, over haar kracht en haar relatie met de tijd. Over hoe fotografie in de tijd staat.

De eerste gedachte die mij overvalt wanneer ik deze foto bekijk, elf jaar nadat ik hem heb gemaakt, is: zou dat drietal portretten nog op die zerk staan? Achterliggende gedachte is natuurlijk dat dit niet meer evident is, nadat het lange tijd wel zo geweest is want, ja, het drietal had daar toen, in 2007, al een jaar of vijftig gestaan, onaangeroerd. Of zelfs nog langer.

Foto’s hebben niet meer dezelfde impact als vijftig jaar geleden. Er waren er nooit eerder zo veel. Maar het medium was nooit tevoren zo vluchtig, zo efemeer. Er worden nog wel portretten op graven geplaatst, maar je voelt dat dit niet meer dezelfde impact heeft. Samen met de teloorgang van het geloof in de verrijzenis, lijken wij ook geen belang meer te hechten, of toch minder, aan hoe de overledene er bij leven heeft uitgezien.

Foto’s hebben geen greep meer op de tijd. Als ze al ooit worden afgedrukt, vergaan hun kleuren en verbleken ze. Of ze gaan verloren, ze overleven verhuizingen en verdelingen niet. Sinds de digitale omwenteling blijven ze steken in digitale archieven, bedolven onder een zee van beelden zonder enige systematiek – en ze verdwijnen, samen met de harde schijven waarop ze staan (en nooit meer bekeken worden), in containerparken, waar ze in de container met elektronisch afval worden gedumpt. Als de computers waarop die harde schijven staan al niet naar verre landen worden verscheept, waar kinderhanden er de kostbare grondstoffen aan ontfutselen.

De Gekruisigde trekt het zich niet aan. Hij rust behaaglijk op een bed van arduin en verdord loof.

Assebroek, Centrale Begraafplaats – 071105